انسان، بالقوه موجودی اجتماعی است و در طول زندگی به برقراری ارتباط نیاز دارد. موضوع این مقاله، ینی ارتباط موثر را با یک مثال ساده شروع می‌کنیم:
فرض کنید دوستتان ناراحت است. در همان لحظه، شما شروع می‌کنید به شوخی کردن، تا شاید حال او بهتر شود! شاید بنظر خودتان این راه درستی باشد تا حال و هوای او عوض شود. اما واقعا همینطور است؟ بنظر می‌آید اگر کمی حالت جدی خود را حفظ کنید و از او بخواهید در صورت تمایل در مورد ناراحتی‌اش صحبت کند، مؤثرتر واقع شود.
ارتباطات در زندگی شخصی و حرفه‌ای همیشه نقش اساسی دارند، پس مهم است یاد بگیریم چگونه به شیوه مؤثرتری با دیگران ارتباط برقرار کنیم. در این مقاله قرار است در مورد مهارت ارتباط مؤثر صحبت کنیم.
ارتباط چیست؟
شما عزیزانی که در حال مطالعه این مقاله هستید، قطعا می‌دانید که ارتباط چیست. اما برای اینکه به ارتباط مؤثر بپردازیم، بهتر است اول بدانیم خود ارتباط چه مفهومی دارد.
ارتباط به معنای انتقال پیام از طریق فرستنده به گیرنده است. در واقع انتقال پیام از فردی به فرد دیگر و دریافت و شنیده شدن آن پیام، یک ارتباط شکل می‌دهد. ارتباط می‌تواند به صورت کلامی یا غیرکلامی باشد. برای برقراری و ادامه یک ارتباط، به همان اندازه که ارسال پیام مهم است، شنیدن و دریافت آن نیز اهمیت دارد. وگرنه رابطه صحیحی شکل نمی‌گیرد.
انواع ارتباط چیست؟
۱)ارتباط قدرت‌مدار
در اینگونه ارتباط‌ها فرد سعی میکند نظرش را به دیگران تحمیل کند و عموما به حرف دیگران گوش نمی‌دهد. دوست دارند به صورت دیکتاتوری و مسبتدانه بر دیگران تسلط داشته باشند. اغلب مواقع پند و اندرز می‌دهد و سعی نمی‌کند دیگران را درک کند.
۲)ارتباط منفی و منفعل
فرد در این روش از ارتباط، فعالانه اقدام نمی‌کند. اغلب از موقعیت‌ها اجتناب میکند. به جای اینکه شروع کننده باشد، در واکنش به عمل دیگران، فقط عکس‌العمل نشان می‌دهد. خواسته‌های دیگران را نسبت به خواسته‌های خود اولویت می‌دهد و کسی آنها را در نظر نمی‌گیرد. به همین دلیل اغلب عصبانی، رنجیده و انزواطلب است.
۳)ارتباط موثر و مثبت
بهترین شیوه ارتباطی، ارتباط تاثیرگذار و مثبت است. همان موضوعی که قرار است بیشتر در مورد آن بدانیم. ارتباط موثر یکی از موضوعات مهارت های نرم ست که هم در زندگی شخصی و هم در زندگی حرفه‌ای قطعا ما را جلو می اندازد.
ارتباط موثر چیست؟
زمانی که فرد به صورت آگاهانه با دیگران ارتباط برقرار میکند و تلاش میکند صحیح و واضح پیامی را انتقال دهد، ارتباط مؤثر شکل می‌گیرد. در این ارتباط فرد سعی میکند شنونده خوبی باشد و دیگران را درک کند. یکی از مهم‌ترین مقوله‌ها در ارتباط مؤثر توانایی درک است.
فردی که تلاش میکند ارتباط مؤثر برقرار کند، به دیگران احترام می‌گذارد، در برقراری ارتباط فعال است و می‌تواند حق‌خواهی کند. همچنین از عزت نفس بالایی برخوردار است و برای رسیدن به خواسته هایش قدم اول را برمی‌دارد.
۱۲ تکنیک برای برقراری ارتباط موثر
برای اینکه بتوانید ارتباطات خود را بهبود ببخشید، بهتر است روی مهارت‌های ارتباطی خود کار کنید. در این قسمت به تعدادی از اساسی‌ترین تکنیک‌ها برای ارتباط مؤثر می‌پردازیم.
۱)همگام شدن با مخاطب
یکی از مهم‌ترین تکنیک‌ها، همگامی با مخاطب است. در این روش باید سعی کنید با مخاطب خود همگام شوید. در واقع باید تلاش کنید احساساتی شبیه به احساسات او بروز دهید. این باعث می‌شود که بیشتر به مخاطب شباهت پیدا کنید. در اینصورت او شما را دوست خواهد داشت و وقتی شما را دوست داشته باشد می‌خواهد ارتباط خود را ادامه بدهد. بنابراین باید بتوانید خودتان را از نظر احساسی و روحیه شبیه به مخاطب کنید.
به عنوان مثال: اگر در مسیر برگشت به خانه همکار خود را ببینید که خسته و درمانده است، بهتر است زیاد پرانرژی با او صحبت نکنید. در اینصورت او فکر میکند درکی از احساس خستگی او ندارید. باید نشان دهید حس و حال لحظه او را می‌فهمید.
۲)سکوت در جای مناسب
با کمال تعجب، سکوت می‌تواند یکی از مؤثرترین راه‌ها برای برقراری ارتباط باشد، به ویژه اگر بخواهید کسی را ترغیب کنید تا اطلاعات بیشتری با شما به اشتراک بگذارد. وقتی کسی در حال صحبت با شماست اجازه دهید کامل حرفش را تمام کند و سریع در پی پاسخ دادن نباشید. این در واقع می‌تواند افراد را تشویق کند تا اطلاعات بیشتری در اختیار شما بگذارند.
۳)سوال پرسیدن، راهی برای ارتباط موثر
خیلی مهم نیست چقدر مخاطب اطلاعات را به راحتی در اختیار شما می‌گذارد. شما باید با توجه به همان اطلاعات، سوالات بجا و دقیقی بپرسید.
چه نوع سؤالاتی باید بپرسید؟ به پاسخی که می‌خواهید دریافت کنید، بستگی دارد. اگر به دنبال جواب بله و خیر هستید، سوالت کوتاه پاسخ بپرسید. اما اگر دنبال اطلاعات دقیق‌تر و با جزئیات هستید، از سوالات باز-پاسخ استفاده کنید. باید خوب به پاسخ‌هایی که در رابطه با سوال خود می‌گیرید گوش دهید و درک کنید، تا ارتباط به طور مؤثر برقرار شود.
۴)بازخورد
بازخورد بخش مهمی از ارتباطات است. شما باید بتوانید بازخورد خود را نسبت به رفتارها و وقایع نشان دهید. انتقاد و پیشنهادات می‌توانند در بهبود روابط تاثیرگذار باشند. البته که کاملا متقابل و دوطرفه است. سعی کنید بازخوردها مناسب و بجا باشد و در مقابل، موقع شنیدن بازخوردها پذیرا باشید و خوب دقت کنید.
۵) مشاهده و یادگیری
اگر مهارت‌های ارتباط کلامی یا غیرکلامی ضعیفی دارید، این یک تکنیک خوب است. راهی پیدا کنید تا خود را در میان جمعیت زیادی قرار دهید. ترجیحا افرادی را انتخاب کنید که ناآشنا هستند. تنها شرط لازم این است که این افراد در زمینه ارتباطات ماهر باشند.
هنگامی که گروه خود را انتخاب کردید، خوب مشاهده کنید. در واقع، هدف از این تمرین مشاهده است. از چشم و گوش خود برای یادگیری نحوه ارتباط این افراد ماهر استفاده کنید. هنگامی که اطلاعات کافی را جمع‌آوری کردید، باید سعی کنید روش‌هایی که آموخته اید را در تعاملات خود، اجرا کنید.
۶) خواندن کتاب‌های مختلف
خواندن کتاب‌های مختلف به شما کمک میکند آگاهی بیشتری کسب کنید. در کنار کسب آگاهی، افزایش دایره لغات و نحوه مکالمه، از دیگر مزایای مطالعه کتاب است. لزوما نباید چیزی که می‌خوانید، کتاب باشد. می‌تواند مجله، روزنامه و روزمره نویسی‌ها باشد.
خواندن نه تنها شما را آگاه میکند، بلکه می‌تواند به شما در سازگاری و بهبود مهارت‌های ارتباطی نوشتاری کمک کند. مهارت های کلامی شما نیز ممکن است سودمند باشد زیرا چیزهای جدید برای گفتگو با همکاران یا دوستان خود خواهید داشت.
۷)مدیریت استرس
ارتباط می تواند بسیار استرس زا باشد، به خصوص اگر مهارت‌های شما به حد کافی نباشد. مشکلات تنها زمانی به وجود می آیند که شما نتوانید این استرس را کنترل کنید. در واقع استرس زیاد، کیفیت ارتباط شما را کاهش می‌دهد. پس بهتر است سعی کنید مدیریت استرس را یاد بگیرید.
۸)همدلی در ارتباط موثر
همدلی و همگامی بسیار به هم نزدیک است. همدلی، آگاهی نسبت به عاطفه دیگران و توانایی تشخیص زبان بدن آنهاست. شما اغلب می‌توانید وضعیت عاطفی یک فرد را با نگاه کردن به اینکه چگونه خود را نگه می دارد، تشخیص دهید. یک فرد شاد با سر بالا و شانه های عقب راه می رود. از طرف دیگر، یک فرد غمگین اغلب با شانه های خمیده و سر خمیده راه می‌رود. آنها اغلب به یک لبخند پیشنهادی پاسخ نمی دهند و اگر این کار را انجام دهند به چشمانشان نمی‌رسد.
در همدلی شما باید بیشتر روی توانایی تشخیص عاطفه فرد تمرکز کنید تا به درک بهتری برسید. در همگامی شما در کنار درک، باید رفتار خود را در راستای عاطفه شخص تغییر دهید.
۹)اشتیاق
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای برقراری ارتباط، این است که نسبت به آنچه می‌شنوید مشتاق به نظر برسید. اگر موقع شنیدن صحبت دیگران، آهی بکشید، چشمانتان را بچرخانید، یا در حالی که در تلاش برای انتقال اطلاعات خود هستید، بی حوصله یا بی حوصله به نظر می رسید، هیچ کس برای صحبت کردن با شما تمایل نخواهد داشت. پاسخ های مثبت تاکیدی می تواند به تشدید این احساس اشتیاق کمک کند. در نتیجه، گوینده شما علاقه بیشتری به صحبت با شما خواهد داشت و گفتگو را با دید کلی مثبت به پایان می‌رساند.
۱۰)شوخ طبعی
حفظ حس شوخ طبعی می‌تواند راهی عالی برای تقویت مهارت‌های ارتباطی شما باشد. همه دوست دارند بخندند و خندیدن استرس را تسکین می‌دهد که می تواند به بهبود روحیه مکالمه کمک کند. مطمئن شوید که شوخ طبعی شما متناسب با موقعیت است. به هر حال، هیچ کس نباید در مراسم تشییع جنازه شوخی کند، و کسی از آن شوخی قدردانی نمی‌کند. استفاده از عقل سلیم و احتیاط در مورد شوخ طبعی اغلب شرط است.
۱۱)صداقت و ارتباط موثر
صداقت اغلب یکی از بزرگ‌ترین موانع برای برقراری ارتباط موثر است، اما در عین حال یکی از ساده ترین موانع برای غلبه بر آن نیز هست. ارتباط موثر تا حد زیادی مبتنی بر اعتماد است. شما باید به شخصی که با او صحبت می کنید اعتماد کنید تا اطلاعات صحیح را به روشی آسان و قابل درک رد و بدل شود. صداقت باید در تمام کارهایی که انجام می‌دهید، حرف اول را بزند. در این مورد، واقعا بهترین سیاست است.
۱۲)لبخند زدن
لبخند بهترین ابزار و سلاح شماست. یک لبخند واقعی عموما می‌تواند یک فرد ساکت یا محتاط را ترغیب کند تا بازتر، مایل به برقراری ارتباط باشد. لبخند برای آرام کردن افراد عصبی یا دلهره بسیار ارزشمند است.
مزایای ارتباط موثر
مزایای اثربخشی ارتباط را می‌توان در محل کار، در محیط آموزشی و در زندگی شخصی خود مشاهده کرد. یادگیری نحوه برقراری ارتباط خوب می تواند در هر یک از این زمینه ها مفید باشد. به عنوان مثال در محل کار می‌تواند اینگونه به شما کمک کند:
- کارکنان را مدیریت کنید و تیم بسازید.
- سازمان خود را با سرعت بیشتری رشد دهید و کارکنان را حفظ کنید.
- خلاقیت و نوآوری را افزایش دهید.
- روابط قوی ایجاد کنید و فرصت های بیشتری را برای خود یا سازمان خود فراهم کنید.
مزایای ارتباط مؤثر در زندگی شخصی به اینگونه است:
- بهبود سلامت اجتماعی، عاطفی و روانی
- ارتباطات عمیق تر
- ارتباطات جدید مبتنی بر اعتماد و شفافیت
- کمک به مهارت های حل مسئله و حل تعارض بهتر
تمام مواردی که عنوان شد، چند مورد از مزایای ارتباط مؤثر بود. شما فکر می‌کنید در چه موارد دیگری، ارتباط مؤثر مفید است؟
جمع بندی
هر روز پیشرفت‌های جدیدی در زمینه‌های ارتباطی وجود دارد، زیرا مردم راه‌های جدید و موثرتری برای انجام کارها کشف می کنند. اگر از ادامه یادگیری امتناع کنید، عقب می‌مانید و از طرفی در زندگی به مشکلات زیادی برمی‌خورید.
یادگیری همه این تکنیک‌ها برای بهبود مهارت ارتباط مؤثر مدتی طول می‌کشد، اما وقتی به آنها تسلط پیدا کردید، به راحتی می‌توانید روابط خود را گسترش دهید. شما فکر می‌کن
