نقشه ذهنی برگ برنده‌ی کسب و کار

تا به حال برای اداره‌ی جلسات کاری یا مطالعه‌ی دروس خود از نقشه ذهنی (mindmap) استفاده کرده‌اید؟

تصویر کنید جلسه‌ی کاری دارید و از قبل همه‌ی مطالب را مرور کرده اید اما هنگام برگزاری جلسه افکارتان به هم می‌ریزد و نمی توانید موضوع اصلی را از موضوعات کم اهمیت تر جداکنید.

امتحانات نهایی تان نزدیک است و خدا می‌داند که چه قدر درس خوانده‌اید و خود را آماده‌ی آزمون کرده‌اید اما سرجلسه‌ی امتحان نظم تمام مطالب در ذهن تان به‌هم می‌ریزد و دیگر قادر به یادآوری مطلبی نیستید.

بعد از مدت‌ها برنامه ریزی و دو‌دو‌تا چهارتا‌کردن تصمیم به راه‌اندازی کسب‌و‌کار خود گرفته‌اید و چند ایده دارید اما نمی‌دانید از کجا وچه‌طور شروع کنید. چه راهکاری برای دسته بندی ایده ها‌ی‌تان دارید؟ چگونه می‌توانید ایده‌های اصلی را از ایده‌های کم اهمیت تر جداکنید؟ چگونه می‌توانید الویت بندی درست‌تری داشته باشید؟

پس از خواندن این مقاله، علاوه بر اینکه پاسخ این سوالات را دریافت خواهید کرد، کیفیت کسب‌و‌کار و شرایط تحصیلی تان به طور چشمگیری رشد خواهد داشت.

نقشه ذهنی چیست؟

راهی ساده برای دسته بندی افکار و ایده هاست؛ زیرا به شما اجازه می دهد تا ایده های خود را به صورت بصری سازمان دهی کنید. این روش کمک زیادی به تحلیل و یادآوری داده های ذهنی شما می کند.

نقشه ذهنی نموداری برای نمایش ایده‌ها، وظایف، کلمات کلیدی و مفاهیم است. داده ها با استفاده از یک طرح گرافیکی غیر خطی مرتب شده‌اند که به کاربر اجازه می دهد چارچوبی بصری پیرامون یک مفهوم مرکزی بسازد.
نقشه ذهنی می تواند یک لیست طولانی از اطلاعات یکنواخت را به نموداری رنگارنگ، به یاد ماندنی و سازمان یافته تبدیل کند. این نمودار بصری مطابق عملکرد طبیعی مغز شماست.

در اینجا نمونه ای از طرح کلی مدرسه ای ایده آل را می بینید. تنها چند لحظه طول می کشد تا لیست ویژگی ها را مرور کنید.

مدرسه ایده آل

امکانات

سایت مجهز

کلاس به اندازه کافی

داشتن کافی شاپ

فعالیت‌ها

رقابت در مسابقات

شرکت در فعالیت های هنری

کادر مدرسه

دبیران

مدیران و معاونان

مکان

در حاشیه خیابان

رفت و آمد سریع

امن بودن

ویژگی های ظاهری

بزرگ بودن مدرسه

داشتن گل و درخت زیاد

داشتن سالن همایش

هدف

شرکت در فعالیت‌های هنری

داشتن مقام مدرسه نمونه‌ در استان

بالا بردن سطح فکری دانش آموزان

اکنون که شما به پایین لیست رسیدید چه چیزی از مطالب بالا را به خاطر می آورید؟

حالا همان اطلاعات را در نقشه ذهنی زیر مشاهده کنید.

الان شما می توانید اطلاعات را بسیار سریع تر مرور کنید و داده ها را خیلی راحت تر به یاد بیاورید.

نقشه ذهنی مناسب چه فعالیت هایی است؟

• طوفان فکری (brainstorming) و تجسم مفاهیم
• ارائه‌ و به اشتراک گذاری ایده ها
• طراحان گرافیک و کتاب های الکترونیکی
• اجرا و مدیریت موثرتر جلسات
• ترسیم گزارشات و اسناد
• ساده سازی کار و مدیریت پروژه
• نوشتن مقاله

نظریه‌ی mindmap

هنگامی که شما عملکرد مغز و سیستم حافظه را مطالعه می کنید، متوجه ظرفیت و پتانسیل فوق العاده‌ی آن می شوید. نقشه ذهنی ابزارِ جذب، لذت، تشویق و به چالش کشیدن شماست. هنگامی که شما حقایق شگفت انگیز در مورد مغز و عملکرد آن را کشف کنید، اولین گام مهم در مسیر آزادسازی ذهن خود را برمی‌دارید.

چگونه نقشه ذهنی قدرت مغز را مهار می کند؟

نقشه ذهنی یک راه بسیار موثر برای گرفتن اطلاعات داخل و خارج از مغز شما است. به علاوه روشی خلاقانه و منطقی برای یادداشت برداری است که به معنای واقعی کلمه، ایده های شما را نقشه برداری می کند.

نقشه های ذهنی نقاط مشترکی باهم دارند. همه‌ی آن‌ها دارای ساختاری سازمانی و طبیعی پیرامون مرکزی هستند. در آن‌ها از خطوط، نمادها، کلمات، رنگ‌ها و تصاویری با مفاهیم ساده و مغزپسند استفاده شده است. همانطور که گفتیم ما در نقشه برداری ذهنی سعی می کنیم که اطلاعات یکنواخت را تبدیل به اطلاعاتی رنگارنگ کنیم؛ چراکه با این کار می توانیم اطلاعات را آسان تر به خاطر بسپاریم.

یک راه ساده برای درک نقشه ذهنی مقایسه‌ی آن با نقشه‌ی یک شهر است.
مرکز شهر نشان دهنده‌ی ایده اصلی است. خیابان های اصلی منتهی به مرکز نشان دهنده ایده‌های کلیدی در فرایند تفکر است. خیابان های فرعی نشان دهنده ایده‌های ثانویه است. تصاویر یا تابلوهای خاص نیز می توانند نشانه دهنده‌ی ایده های خاص و البته مرتبط باشند.

نقشه ذهنی بازتاب بیرونی ایده پردازی شماست که توسط یک فرایند گرافیکی قدرتمند به مفاهیم ساده تبدیل می شود. نقشه ذهنی می‌تواند کلیدِ باز کردن پتانسیل پویای مغز شما فراهم کند.

پنج ویژگی اساسی نقشه ذهنی

مثال نقشه‌ی شهر را به خاطر دارید؟ در اینجا تجسم دیگری را باهم تمرین می کنیم. یک درخت در نظر بگیرید:

1. موضوع اصلی در مرکز قرار می‌گیرد یعنی همان تنه‌ی درخت.
2. ایده‌های اصلی پیرامون موضوع مرکزی قراردارند که شاخه‌های درخت را تشکیل می‌دهند.
3. این شاخه‌ها شامل تصویر کلیدی یا کلمه کلیدی هستند. این تصویر یا کلمه‌ی کلیدی روی این شاخه‌ها نقاشی شده اند.
4. شاخه‌ها یک ساختار گره‌ای متصل‌به‌هم را تشکیل می‌دهند یعنی تمام آن‌ها به موضوع مرکزی و همچنین به یکدیگر مرتبط هستند.
5. ایده‌های فرعی که کمتر اهمیت دارند به عنوان ترکه‌‌های(شاخه‌ی کوچک) متصل به شاخه‌ها نشان داده‌می‌شوند.

معماری طبیعی مغز

زمانیکه نقشه های ذهنی مورد استفاده قرار گرفتند، یکی دیگر از تحقیقات مهم علمی روش تفکر سازگار با مغز را تایید کرد.
در کالیفرنیا دکتر راجر اسپری که برنده جایزه نوبل برای تحقیقات خود بود، تایید کرد که بخش تکامل مغز «کلاه تفکر یا thinking cap» به دو نیمکره‌ی بزرگ تقسیم شده‌است.

این نیمکره ها طیف گسترده ای از وظایف فکری (مهارت های ذهنی) را انجام می‌دهند. وظایفی مانند: منطق، ریتم، خطوط، رنگ، لیست، خیال بافی، اعداد، خلاقیت، گشتالت(دیدن کل تصویر).

تحقیقات اسپری تایید کرد که با انجام بیشتر این وظایف فکری، عملکرد بخش‌های دیگر مغز نیز افزایش می یابد.

با ترسیم نقشه ذهنی شما دو هدف را نشانه می‌گیرید. هدف اول تمرین قدرت حافظه است؛ همانطور که گفتیم تصاویر رنگی باعث به‌خاطر سپردن سریع تر مطالب می‌شوند. هدف دوم به‌کارگیری طیف وسیعی از مهارت های ذهنی است که در بخش قبل به آن ها اشاره کردیم.

قدرت تصاویر

در سال ۱۹۷۰ مجله علمی آمریکایی تحقیقات رالف هابر را منتشر کرد که نشان می دهد هر فرد دارای دقت تشخیص تصاویر بین ۸۵ تا ۹۵ درصد است. یک نقل قول معروف وجود دارد: «یک تصویر هزار کلمه ارزش دارد».

شما با تصاویر ارتباط برقرار می‌کنید و آن‌ها را به خاطر می‌سپارید زیرا آن‌ها طیف گسترده‌ای از مهارت های فکری‌تان به ویژه تخیل را به کار می گیرند. تصاویر می‌توانند خاطره انگیزتر، دقیق تر و قوی تر از کلمات در ارتباط سازی میان اطلاعات عمل کنند که نتیجه‌ی آن افزایش تفکر خلاق و حافظه است.
این یافته ها استدلال می کنند که نقشه ذهنی یک ابزار منحصر به فرد و مناسب است که نه تنها از تصویر استفاده می کند بلکه خود یک تصویر هستند.

 تونی بوزان محقق پیشگام نقشه ذهنی

قرن هاست که مردم با استفاده از تکنیک‌های گرافیکی نقشه ها را ترسیم می کنند؛ اما تونی بوزان نویسنده و روانشناس بریتانیایی ادعایی پیرامون نقشه ذهنی مطرح کرده است.
او استدلال می کند که تحلیل سنتی نیازمند این است که خواننده اطلاعات را از چپ به راست (در رسم الخط فارسی از راست به چپ) و از بالا به پایین تشریح کند، در حالی که اولویت طبیعی مغز برای تشریح به صورت کل صفحه و در شیوه‌ی غیر خطی است؛ زیرا شیوه‌ی غیرخطی به مغز کمک می‌کند تحلیل درست و جامع تری از مطالب داشته باشد. درنتیجه ترسیم نقشه ذهنی می‌تواند تکنیک موثری در تشریح غیرخطی برای مغز باشد.

بوزان همچنین از فرضیات گسترده در مورد نیمکره‌های مغز استفاده می کند تا کاربرد نقشه ذهنی را نسبت به سایر شیوه‌های یادداشت برداری ارتقا دهد.
تونی بوزان دارای چندین علامت تجاری ثبت شده در مبحث نقشه ذهنی است، او همچنین کتابی با عنوان mindmap به چاپ رسانده است.

مزایای نقشه ذهنی در تحصیل و کسب‌و‌کار

ترسیم نقشه ذهنی تاثیر چشمگیری در  تحصیل و رشد کسب‌و‌کار شما دارد. شاید در ابتدا نقشه برداری ذهنی برای‌تان چالش برانگیز و وقت گیر باشد اما با ادامه دادن آن به نتایج فوق العاده ای دست خواهید یافت. بنابراین زود ناامید نشوید و پرقدرت ادامه دهید.

در مقاله‌ی روش‌های یادگیری و مطالعه موثر  سبک‌های متفاوت یادگیری را بررسی کرده ایم. به‌کارگیری این روش‌ها می تواند بازدهی مطالعه‌ی شما را افزایش دهد.

تحصیل

مطالعه جان هاپکینز نشان می دهد دانشجویانی که از نقشه ذهنی استفاده می کنند نمرات خود را تا ۱۲ درصد افزایش می دهند.
همچنین ثابت شده است که ترسیم نقشه ذهنی به دانشجویان اوتیسم در درک بهتر مفاهیم و استراتژی ها کمک می‌کند.
انجمن نارساخوانی بریتانیا (نارساخوانی از مشکلات یادگیری است که بر خواندن، نوشتن و هجی کردن تاثیرمنفی می‌گذارد) عنوان کرده است که نقشه ذهنی استراتژی ارزشمندی در کمک به یادگیری افراد نارساخوان است.

مزیت در تحصیل

• تجسم مفاهیم
• بهبود تفکر انتقادی
• بهبود مهارت خواندن و نوشتن
• نوشتن مقالات تحقیقاتی در سطح پیشرفته
• نوشتن پایان نامه یا پروژه های تحصیلات تکمیلی
• ترسیم اسناد مکتوب
• اجرای کنفرانس و سخنرانی

کسب‌و‌کار

در طول چند سال گذشته ترسیم نقشه ذهنی توسط شرکت ها به عنوان یک ابزار ارتباطی موثر شناخته می‌شود. استفاده از آن باعث بهبود جلسات ایده پردازی و همفکری بیزینس ها شده است. با تجسم مفاهیم و ارتباطات از طریق نقشه آن، افراد می توانند مکالمات را بهتر دنبال کنند و در جلسات مشارکت بیشتری بایکدیگر داشته باشند.
ترسیم نقشه ذهنی اغلب به عنوان جایگزینی برای ارائه‌های سنتی مانند پاورپوینت استفاده می شود.

یک نظرسنجی توسط متخصصی به نام چاک فری انجام شده است. او در این آمار نشان می‌دهد که کاربران کسب و کار بهره وری خود را به طور متوسط تا ۲۵٪ توسط ترسیم نقشه ذهنی افزایش داده‌اند.
حدود ۵۰ درصد از کسب و کار‌ها برای برخی از کارهای مدیریت پروژه‌ی خود از نقشه ذهنی در سراسر سازمان استفاده می کنند.

مزیت در کسب‌و‌کار

• افزایش بهره وری در کسب و کار
• خروجی بهتر جلسات
• ساده سازی درخواست پیشنهادات
• بررسی اجمالی مدیریت دانش
• بهینه سازی مدیریت پروژه
• بهبود همکاری و ارتباطات

این به این معنی است که کارکنان می توانند به طور موثرتر عمل‌کنند و ایده‌های جذاب تری برای رشد  کسب‌و‌کار ارائه دهند.

مراحل ترسیم نقشه ذهنی

• برای رسم نیاز به برگه‌ی A4 دارید. برگه را به صورت افقی روبه‌روی خود بگذارید.
• موضوع اصلی را در وسط برگه بنویسید و دور آن را دایره‌ بکشید.
• شاخه‌های اصلی را با فاصله‌ی مناسب رسم کنید. کلیدواژه‌ها و ایده‌های اصلی را داخل آن بنویسید.
• شاخه‌های فرعی را رسم کنید و کلیدواژه‌ها و ایده‌های فرعی را داخل آن بنویسید.

*دقت کنید که در رسم از رنگ و لوگوهای مختلف برای کلیدواژه های خود استفاده کنید.

نرم افزارهای نقشه ذهنی

برای ترسیم می توانید علاوه بر روش‌های دستی از نرم‌افزارهای زیر استفاده کنید:

Microsoft office Visio، Xmind، Concept draw،inspiration، mindgenius، mind manager, iMindMap‌

برای دسکتاپ نرم افزارهای Mindjet MindManager و Concept Draw گزینه‌های مناسبی هستند.

حرف آخر

در ابتدا شاید ترسیم نقشه‌ی ذهنی برای‌تان چالش برانگیز باشد اما به مرور زمان متوجه افزایش کیفیت کار خود می شوید. نقشه ذهنی تمام اطلاعات و ایده‌های شما را سازمان دهی می کند و این کار باعث صرفه جویی در وقت شما خواهد شد.

دیدن نمونه های مختلف نقشه ذهنی، به شما در رسم آن کمک زیادی می کند. پس اگر تازه شروع به نقشه برداری ذهنی کرده اید، از نقاشی های خود ناامید نشوید و کمی به خودتان زمان بدهید. مطمئنا پیشرفت خواهید کرد.

 

منبع: Mindmaping

نوشته شده توسط مهلاعیدی