گام به گام برنامه ریزی مسیر شغلی

تصور کنید‌ که اکنون درحال برنامه ریزی برای مسیر شغلی خود هستید. در این برنامه ریزی اهداف شغلی و میزان رضایت‌تان از آن شغل رویایی را درنظر می گیرید.
به این فکر کنید که موفقیت برای شما چگونه به نظر می رسد و در روز اول کار ایده آل خود چه احساسی خواهید داشت.
تا‌به‌حال چه قدم‌هایی برای رسیدن به شغل رویایی خود برداشته اید؟
قبل از درخواست برای این موقعیت شغلی به کسب چه مهارت‌هایی نیاز دارید؟
در چه شرکت‌هایی بستر موقعیت کاری مدنظر شما فراهم است؟
و در نهایت آینده‌ی مسیر شغلی خود را چگونه می بینید؟

ممکن است لازم باشد شرایط خاصی را برای رسیدن به شغل رویایی خود فراهم کنید. دانستن این شرایط به شما کمک می کند که زودتر از موعد برای کار مورد نظرتان آماده شوید. این شرایط ممکن است شامل یک مدرک دانشگاهی، دریافت گواهینامه‌ای خاص و یا تجربه‌ی کاری باشد.

اینجاست که نقش مسیر شغلی وارد می شود؛ زیرا یکی از بهترین راه‌ها برای دستیابی به شغل دلخواه و پیشرفت در آن، برنامه ریزی برای مسیر شغلی است.

مسیر شغلی (carrer path) چیست؟

برنامه‌ی بلند مدتی که شامل مشاغل خاصی است و در نهایت منجر به شغل مطلوب می شود را مسیر شغلی می‌گویند.

دو نوع مسیر شغلی وجود دارد:

در این مقاله ما قصد داریم مسیرهای مختلف شغلی و مهارت های مورد نیاز برای برنامه ریزی مسیر شغلی را بررسی کنیم.

۱. مسیر شغلی سازمانی

مسیر کاری سازمانی (همچنین به عنوان نردبان شغلی شناخته می‌شود) مسیری است که شما آن را با مدیرخود برنامه‌ریزی می‌کنید. در اینجا هدف، بالا رفتن از نردبان شغلیِ یک شرکت است.
در حالی که بسیاری از مسیرهای کاری سازمانی منجر به سِمَت مدیریت می‌شوند، چندین مسیر نیز برای کسانی که به مدیریت علاقمند نیستند وجود دارد.

بسیاری از سازمان‌ها از قبل چارچوب مسیر شغلی را برای کارمندان خود مشخص کرده‌اند. در اینجا روند این چارچوب‌ها آمده است: شما با مدیر خود یک مسیر شغلی را برنامه ریزی می‌کنید. با یکدیگر اهداف شغلی را تعیین می‌کنید. این اهداف شما را برای گام‌های بعدی در مسیر شغلی‌تان آماده می‌کند.

اگر می‌خواهید در مسیر شغلی خود باقی بمانید و طبق برنامه ریزی ها پیش بروید، باید مدام نقاط عطف و اهداف خود را بررسی کنید. همچنین نیاز است حداقل هر سه‌ ماه مسیر کاری را با مدیرتان تحلیل کنید تا باهم میزان پیشرفت را ارزیابی کنید.

مسیر شغلی شخصی

شما مسیر کاری شخصی خود را براساس مهارت‌ها، منافع، سرگرمی‌ها، ارزش ها و ظرفیت‌های خود برنامه ریزی می‌کنید. درنتیجه می‌توانید پایه و اساس حرفه خود را بدون محدود شدن به یک سازمان خاص ایجاد کنید.

اگر شما آماده‌ هستید که مسیر شغلی شخصی خود را برنامه ریزی کنید، بهتر است کارتان را با لیست کردن مهارت‌ها، علاقمندی‌ها و سرگرمی‌هایی که دارید شروع کنید.

ابتدا سه ردیف روی کاغذ رسم کنید. فهرستی از توانایی‌های خود را در ردیف اول یادداشت کنید، در ردیف دوم کارهای مورد علاقه تان را بنویسید و در ردیف آخر فعالیت‌های اوقات فراغت خود را یادداشت کنید. سپس تمام آن‌ها را الویت بندی کنید و مواردی که بیشترین اهمیت را برای شما دارند در ابتدای لیست خود یادداشت کنید.

به تمام مواردی که در لیست خود نوشته‌اید نگاه کنید. سپس به کسب‌و‌کارهایی فکر کنید که می‌توانند از استعداد شما بهره مند شوند. برای مثال اگر ارتباط‌تان با کودکان خوب است، می‌توانید یک مسیر آموزشی را انتخاب کنید. اگر حوزه‌ی بهداشت و درمان را به آموزش ترجیح می‌دهید، می‌توانید مسیر کاری درمانگران کودک را در نظر بگیرید.

همچنین می‌توانید تست مسیر شغلی را انجام دهید تا شغل مناسب خود را پیداکنید. برای انجام تست می‌توانید به سایت میدون یا ای سنج مراجعه کنید. این نکته را هم در نظر داشته باشید که تست های بالا دید کلی به شما می‌دهند و نمی‌توان به‌طور صد درد صد روی آن‌ها حساب کرد.

در صورتی که تصمیم بگیرید وارد مسیر شغلی شخصی بشوید، توسعه و پیشرفت کارتان کاملا وابسته به خود شما خواهد بود.
درست است که مسیرهای کاری شخصی نیازمند تلاش بیشتری هستند اما می‌توانند رضایتمندی بسیار زیادی هم برای‌تان به‌همراه داشته باشند.

چرا برنامه ریزی مسیر شغلی بسیار مهم است ؟

برنامه ریزی مسیر شغلی برای هر دو گروه کارفرما و کارمند بسیار سودمند است. توجه داشته باشید اگر به طور مستقل فعالیت می‌کنید نیز می‌توانید از مزایای برنامه ریزی مسیر کاری بهرمند شوید.

مزیت‌های برنامه ریزی مسیر شغلی برای کارفرمایان

شرکت ها از مسیرهای شغلی به عنوان راهی برای افزایش تعامل و حفظ کارکنان استفاده می کنند.

زمانی که مسیر شغلی به خوبی برای کارکنان یک شرکت تعریف شود، آن‌ها علاقمند به ادامه‌ی همکاری خواهند بود؛ زیرا کارکنان تشویق به رشد در جایی می‌شوند که مسیر کاری آن به درستی برنامه ریزی شده است.

این موضوع به نوبهٔ خود به شرکت‌ها کمک می کند تا با گردش مالی کمتر به اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود برسد.

حدود یک سال زمان می‌برد که یک کارمند مهارت‌های لازم و فنون کار را یاد بگیرد و به یک متخصص تبدیل شود. تعلیم این کارمند در این مدت برای شرکت هزینه‌هایی را دربردارد.

پس اگر کارفرما هستید با نشان دادن آینده‌ی کاری به کارمندان خود (چه از نظر مالی و چه از نظر جایگاه) با آن‌ها تعامل کنید و آن‌ها را برای کسب‌و‌کار خود حفظ کنید. یک مطالعه نشان داده‌است که برنامه های توسعه شغلی باعث صرفه جویی قابل توجهی در وقت و منابع شرکت ها می شود.

مطالعه انجام شده توسط گِلَسدور نشان می‌دهد که عدم رشد جایگاه شغلی و عدم افزایش حقوق، منجر به استعفای کارکنان می‌شود.

در‌‌عوض شرکت‌هایی که رشد جایگاهی را برای کارکنان در نظر می گیرند، جذابیت بیشتر برای کارمندان دارند‌. این امر به ویژه در حال حاضر که نیروی کار در حال تغییر به دورکاری است صادق است.

مزیت‌های برنامه ریزی مسیر شغلی برای کارمندان

همانطور که می بینید ایجاد مسیرهای شغلی برای سازمان‌ها سودمند است. اما چه مزیتی برای شما دارد؟

مسیر شغلی مراحل بعدی را به شما نشان می دهد. 

لازم نیست به این فکر کنید که ترفیع بعدی‌تان چه خواهد بود. داشتن یک مسیر شغلی، گام های بعدی را که می توانید در حرفه خود بردارید به شما نشان می دهد.‌

بهره‌وری و انگیزه شما افزایش می‌یابد.

هنگامی که شما به سمت اهداف شغلی خود حرکت می کنید، انگیزه‌ای که دارید بیشتر از کسی است که در مسیر شغلی قدم برنمی‌دارد. شما سازنده‌تر خواهید بود زیرا چشم انداز شغلی شما فراتر از کار یا پروژه در دست انجام است.

شما می‌توانید تعیین کنید که کارفرمای فعلی شما از مسیر کاری‌تان پشتیبانی می کند یا خیر.

پس از اینکه شما مسیر شغلی خود را توسعه دهید، می توانید با کارفرمای فعلی خود فرصت‌های در دسترس را چک کنید. برای مثال اگر گام بعدی در حرفه شما در شهر دیگری قرار دارد از سرپرست خود درخواست کنید که برای پر کردن این نقش جابجا شوید. 

یا مثلا از شرکت فعلی خود تقاضا کنید یکی از موقعیت‌های کاری مدنظرتان را برای شما ایجاد کنند. درصورتی‌که نتوانند این کار را انجام دهند، این سازمان پیشرفت شغلی شما را محدود می‌کند.

۴ نوع مسیر شغلی

مسیر شغلی دارای چهار محور است که به ترتیب آن‌ها را توضیح داده‌ایم.

دانش محور

مسیرهای شغلی مبتنی بر دانش به شما اجازه می دهند از دانش کسب شده در طول زمان برای انجام کار خود استفاده کنید. برای مثال کارمندان منابع انسانی، بازار یابی، حسابداری، متخصصان فناوری اطلاعات و مهندسان همه به دنبال یک مسیر شغلی مبتنی بر دانش هستند.

مهارت محور

حرفه های مبتنی بر مهارت نیاز به درک نحوه عملکرد یک شغل خاص دارند. این‌ها اغلب مهارت فیزیکی، دستی و خدماتی هستند. بسیاری از این نقش ها در صنعت ساخت و ساز، نوازندگی و هنر قرار می گیرند.
ممکن است بسیاری از موقعیت‌های شغلی عملکردی متقابل داشته باشند یعنی ترکیبی از دانش و مهارت باشند، برای مثال: وکلا، پزشکان و پرسنل اداری.

کارآفرینی

یک کارآفرین با فروش محصولات یا خدمات خود مشکل یا نیاز خاصی را برطرف می‌کند. کارآفرین می‌تواند به طور مستقل کار کند یا یک شرکت راه اندازی کند و کارمند استخدام کند. آغاز کار بسیاری از استارتاپ ها با برطرف سازی دغدغه‌ای از مصرف کنندگان بوده است.

فریلنسری

گاهی‌اوقات کارفرما برای انجام یک کار یا پروژه، فریلنسرها را استخدام می‌کند. فریلنسرها پروژه‌های مختلفی را طراحی و اجرا می‌کنند برای مثال: طراحی گرافیک، مشاوره، تعمیر خانه، عکاسی و…
اگرعلاقمند به کارکردن برای خودتان هستید، مقاله‌ی فریلنسری یا کارمندی راهگشای شما خواهد بود. در ادامه‌ی این مسیر می توانید  درآمد دلاری با فریلنسری به‌دست‌آورید.

نکاتی مهم درباره‌ی مسیر شغلی 

• شناسایی مهارت‌ها و تجربه‌های مورد نیاز، کلید داشتن یک مسیر کاری مطمئن برای رسیدن به شغل رویایی شماست.
  مثلا اینکه شما دو سال معاون بوده‌اید، مدیر ارشد شدن‌تان را تضمین نخواهید کرد. باید از خود مهارت‌های خاصی را نشان دهید که بیانگر آمادگی شما برای قدم‌ حرفه‌ای بعدی‌تان باشد.
• دانستن اینکه چه چیزی در مسیر شغلی پیش روی شماست می تواند در تمرکز بر مهارت های مناسب به شما کمک کند.
• وظایف شغلی و نیازهای یک شرکت در نیروی کار امروز بسیار تغییر کرده است. شما نمی توانید یک مسیر شغلی را تعیین کنید و انتظار داشته باشید که حرفه شما تنها به صورت خودکار اجرا شود. ذهن خود را باز نگه دارید و در صورت لزوم با تغییرات سازگار شوید.
• شرایط فعلی دنیای کار مستلزم این است که کارمندان در نقش های خود انعطاف پذیر باشند. برای مثال یک دستیار اجرایی ممکن است برای انجام کار خود به مهارت های یک مدیر پروژه نیاز داشته باشد یا مثلا مدیریت عالی در صنایع باید درک اساسی از منابع انسانی نیز داشته باشد.
• مهم است که به روند صنعت خود اشراف داشته باشید و بتوانید با تغییرات موجود سازگار شوید و فعال بمانید. در زمینه‌ی فعالیت تان با دیگران صحبت کنید تا در جریان چگونگی پیشرفت مسیر شغلی خود قراربگیرید.

نمونه‌های مسیر شغلی

در اینجا چند نمونه از مسیرهای شغلی وجود دارد که می توانید شغل ایده آل خود را در آن‌ها جستجو کنید.

حسابداری: حسابدار کارکنان > حسابدار ارشد > مدیر حسابداری > مدیر ارشد حسابداری > شریک شرکت
نویسنده / ویراستار: نویسنده یا روزنامه نگار > ویرایشگر همکار > ویراستار > سردبیر ارشد > سردبیر
مهندسی: مهندس > مهندس ارشد > مدیر پروژه > مدیر پروژه ارشد > مشاور مهندسی
بازاریابی: هماهنگ کننده بازاریابی یا متخصص بازاریابی > معاونت بازاریابی > مدیریت بازاریابی> مدیر ارشد بازاریابی

می‌توان برخی از شباهت ها را در این مسیرهای شغلی مشاهده کنید. بعضی از صنایع تنها با عناوین مختلف، مسیر شغلی یکسانی دارند.

همانطور که از نردبان شغلی خود بالا می روید، مسئولیت‌هایتان افزایش می‌یابد. جایگاه شما از تکمیل وظایف تعیین شده به واگذاری وظایف به دیگران تغییر می‌کند. همچنین مسئول تصمیم گیری‌های بیشتری خواهید بود.

گاهی اوقات، مسیر شغلی شما به انعطاف پذیری نیاز دارد. از انجام اقدامات لازم خود دوری نکنید، به خصوص اگر این اقدامات شما را یک قدم به هدف بعدی نزدیکتر کند. این امر زمانیکه قصد تغییر زمینه‌کاری خود را داشته باشید نیز صادق است.

۵ مهارت لازم برای پرورش مسیر شغلی

همانطور که در مسیر شغلی خود پیشرفت می کنید، مهارت‌های ویژه‌ای را توسعه می‌دهید که شما را برای نقش بعدی آماده می‌کند. برخی از مهارت ها مختص یک صنعت خاص هستند و برخی دیگر در همه صنایع کاربردی هستند.

مهارت های زیر نقش به‌سزایی در موفقیت شما دارند.

سازگاری

همانطور که قبلا گفتیم، هر شغلی ممکن است طبق برنامه ریزی مسیر کاری شما پیش نرود. این موضوع حیاتی است که سازگار باقی بمانید و تغییرات مسیر شغلی خود را بپذیرید.

می‌توانید نقشه ذهنی  مسیر کاری خود را ترسیم کنید و برای اتفاقات پیش‌بینی نشده فضای خالی بگذارید تا درصورت بروز هرگونه مشکل، آمادگی رویارویی با آن را داشته باشید.

برای مثال اگر یکی از کارمندان‌تان قصد استعفا دارد، شما می‌توانید با جایگزین کردن شخص دیگری (که از پیش در نقشه ذهنی خود ترسیم کرده‌اید) از ناهماهنگی‌های احتمالی پیشگیری کنید.

ارتباط

برای هر کسی که در مسیر شغلی خود در حرکت است، ارتباط یک مهارت حیاتی به حساب می‌آید. وقتی در حرفه خود رشد می کنید، دیگر فقط با هم تیمی های خود ارتباط برقرار نمی کنید. بلکه ممکن است با مدیران، مشتریان خارجی، شرکا نیز در ارتباط باشید.
آیا تا به حال با سرپرست خود ارتباط برقرار کرده‌اید یا به ارتباط سازی با همکاران خود بسنده کرده‌اید؟

ارتباط موثر ثابت می‌کند که شما نه تنها برای نقش بعدی در حرفه خود آماده هستید، بلکه می توانید به عنوان یک رهبر قوی ارتباط برقرار کنید.

رهبری

ممکن است زمانی در حرفه شما پیش بیاید که نیاز باشد شما را رهبری یک تیم را به‌عهده بگیرید. داشتن مهارت های رهبری قوی به شما کمک می کند مسیر شغلی خود را توسعه دهید. به مدیران و مربیانی که داشته اید فکر کنید. آن رهبران چه ویژگی هایی داشتند که بیشترین تأثیر را بر شما گذاشته است؟ چه شیوه‌ای از سرپرستی را می‌خواهید برای تیم هایی که رهبری می‌کنید اتخاذ کنید؟

حل مسئله

به‌کارگیری استراتژی‌هایی که بتواند مشکلات را از طریق توسعه مسیر شغلی حل کند، ضروری می‌باشد. به عنوان مثال مشکل گردش مالی بالا را در نظر بگیرید. یک هماهنگ کننده منابع انسانی ممکن است این مشکل را با استخدام دو نیروی بازاریابی حل کند. به این ترتیب که مدیر منابع انسانی استراتژی هایی را پیشنهاد خواهد کرد سپس هماهنگ کننده با کمک دو نیروی بازاریابی آن‌ را اجرا می‌کنند.

توانایی شما در حل مسائل کاری چه قدر است؟ برای حل مسئله به تنهایی اقدام می‌کنید یا درصورت لزوم درخواست کمک می‌کنید؟

مدیریت زمان

اینکه شما چه‌‌مقدار کار در یک روز یا یک هفته می‌توانید انجام دهید را مدیریت زمان نمی‌گویند؛ زیرا کارفرمایان به دنبال نتایجی که شما در مدت زمان معین ارائه می‌کنید نیز هستند. برای مثال نحوه‌ی اولویت بندی وظایف نمونه‌ای از مهارت‌های مدیریت زمان شماست.
چه قدر در مدیریت زمان مهارت دارید؟ اگر مدیریت زمان چالش بزرگی برای شماست مقاله ی مدیریت زمان به سبک افراد موفق را می‌توانید مطالعه کنید.

نردبان نهایی

از همین امروز روی مسیر شغلی خود کار کنید.

هیچ‌وقت زود نیست که به مسیر شغلی خود فکر کنید. هیچ‌وقت هم دیر نیست! اگر در مورد رشد در حرفه خود هیجان زده هستید، برنامه ریزی برای مسیر شغلی اولین قدم شماست.

با ارزیابی مهارت‌ها، علایق و تجربیات خود شروع کنید سپس به شغل ایده آل خود فکر کنید. مشاغل و مهارت هایی که باید از موقعیت فعلی خود به سمت ایده آل خود حرکت کنید نردبان شغلی شما را تشکیل می‌دهند.
اگر هنوز هم برای شروع مسیر شغلی خود دغدغه‌ دارید، برای ما بنویسید تا این نردبان را با کمک یکدیگر بسازیم. 🙂

منبع: BetterUp
نوشته‌ی مهلاعیدی