آیا تا به حال دلتان خواسته قدرتی ماورایی داشته باشید و به سرعت همه چیز را بیاموزید؟ یا پیش آمده به دنبال روش‌های یادگیری سریع و آسان بگردید؟
راستش را بخواهید خود من نیز همیشه آرزو داشتم مغز انسان همچون کامپیوتر قابلیت اتصال یو اس بی داشت تا بتوانم تمام اطلاعات را به طور یک جا وارد ذهنم کنم. اما حیف که علم تا این اندازه پیشرفت نکرده و در حد آرزو باقی خواهد ماند.
امروزه نه تنها دانش‌آموزان و دانشجویان، که حتی والدین نیز دغدغه یادگیری موثر را دارند. همه افراد به دنبال تکنیک‌ها و روش‌هایی برای بهتر کردن کمیت و کیفیت یادگیری خود هستند. در این مسیر عده‌ای موفق بوده‌اند، اما عده‌ی بسیاری نیز نتوانسته‌اند آنطور که می‌خواهند نتیجه بگیرند.
در این مقاله روش‌ها و تکنیکهایی را که همگی مورد آزمایش قرار گرفته و موثر بوده‌اند به شما معرفی کردم . تکنیکهایی که افراد برجسته و سرشناس نیز از آنها استفاده می‌کنند . قدم به قدم با مقاله پیش بروید و با دقت آن را مطالعه کنید تا شما هم آنها را یاد بگیرید.
موضوعاتی که مورد بحث قرار می‌گیرند لیست می‌کنم تا دید بهتری از مطالب مقاله داشته باشید:
انواع روش‌های یادگیری (سبک یادگیری VARK )
- دیداری
- دیداری
- لمسی و جنبشی
۷ تکنیک یادگیری صد در صدی
- سریع‌ترین تکنیک یادگیری: تندخوانی
- دقیق‌ترین تکنیک یادگیری: خودآزمایی
- تکنیک یادگیری مادام العمر: مرور مطالب طبق منحنی فراموشی
- تکنیک آماده کردن ذهن برای یادگیری: پیش خوانی
- تکنیک صرفه‌جویی در وقت هنگام مطالعه: خلاصه نویسی
- تکنیک تثبیت مطالب در ذهن: یاددداشت برداری
- تکنیک یادگیری به کمک تجسم: تصویرسازی
توصیه‌هایی برای مطالعه و یادگیری بهتر
- تاثیر مکان در یادگیری
- روش‌های بالا بردن تمرکز برای یادگیری بهتر
- تاثیر موسیقی در یادگیری
- مطالعه چند موضوعی ( سبک interleaving )
انواع روش‌های یادگیری (سبک یادگیری VARK )
مغز انسان به چند طریق می‌تواند اطلاعات را از محیط اطراف دریافت نموده و آنها را پردازش کند. سه مسیر اصلی برای دریافت اطلاعات وجود دارد:. چشم‌ها یکی از مسیرهای ورود اطلاعات هستند و با مشاهده و مطالعه می‌توانیم اطلاعاتی را به مغز خود ارسال کنیم. مسیر بعدی گوش‌ها هستند که امواج صوتی را برای تحلیل به مغز می‌فرستند. مسیر سوم حس لامسه است و با لمس اشیا نیز می‌توانیم اطلاعات را به مغز برسانیم.
دیداری:
یادگیری از طریق مشاهده یکی از روش‌های یادگیری است. بخش زیادی از یادگیری از همین طریق اتفاق می‌افتد. اما برخی افراد قوت تجسم و تصویرسازی بالایی دارند و به کمک این مزیت می‌توانند از این شیوه آموزشی بهره بیشتری ببرند.
به یاد دارم زمانی که دانش‌آموز بودم، می‌توانستم تصویر صفحات کتاب درسیم را به خاطر بسپارم. به طوری که نحوه چینش پاراگراف‌ها و تصاویر موجود در صفحه به خوبی در ذهنم می‌ماند. قطعا شما هم افراد زیادی را دیده‌اید که به این روش مطالب را به خاطر می‌سپارند. حتی ممکن است شما هم جز این دسته از افراد باشید.
اگر چنین هستید، مطالعه مداوم و تصویرسازی می‌تواند یادگیری شما را بهبود بخشد. از اینفوگرافیک‌ها نیز غافل نشوید که خیلی به کارتان می‌آید. این نکته را هم ذکر کنم که امکان دارد اموزش‌های صوتی برایتان جذابیت زیادی نداشته باشد. من نیز هنگام گوش دادن به آموزش‌های صوتی تمرکز کمی دارم و مدت زیادی طول می‌کشد تا مبحث را یاد بگیرم.
توصیه می‌کنم اگر دیداری هستید، آموزش صوتی و تصویری را تلفیق کنید. به این ترتیب کیفیت یادگیریتان بیشتر می‌شود.
شنیداری:
برخی افراد از مسیر شنوایی یادگیری بهتری دارند. این افراد علاقه زیادی به پادکست‌ها و کتاب‌های صوتی دارند. معمولا با صدای بلند مطالعه می‌کنند. این افراد اغلب در کلاس درس ترجیح می‌دهند جایی بنشینند که صدا را بهتر می‌شنوند و حتی شاید کیفیت تصویر برای آنها اهمیت چندانی نداشته باشد.
اگر جز این دسته از افراد هستید می‌توانید مطالب را یک بار با صدای خود بخوانید و صدایتان را ضبط کنید. صدای ضبط شدتان را در فواصل زمانی مختلف گوش دهید تا مطالب به خوبی در ذهنتان تثبیت شود.
جنبشی و لمسی:
دسته سوم از بقیه دسته‌ها کمی متفاوت هستند. این افراد سبک یادگیریشان حرکتی است. یعنی باید با لمس کردن و آزمایش کردن یاد بگیرند. معمولا این افراد هنگام صحبت دست‌هایشان را زیاد تکان می‌دهند و از فعالیت‌هایی که نیاز به کار عملی دارد لذت می‌برند.
اگر جز این دسته از افراد هستید احتمالا زودتر از سایرین فعالیت‌هایی همچون نقاشی، خیاطی، آشپزی، سفالگری، معماری و… را خواهید آموخت.
جز هر دسته‌ای که هستید بهترین راهکار برای بالا بردن سرعت یادگیریتان این است که با تکیه بر سبک مناسبتان از سبک‌های دیگر نیز استفاده کنید.
۷ تکنیک یادگیری صد درصدی
حالا با مسیرهای یادگیری آشنا شدید و احتمالا سبک مناسب یادگیریتان را نیز پیدا کرده‌اید. اکنون هفت تکنیک به شما معرفی می‌کنم تا به کمک آنها کیفیت یادگیریتان را بالاتر ببرید؛)
سریع‌ترین تکنیک یادگیری: تندخوانی
تندخوانی یکی از تکنیک‌های محبوب مطالعه و یادگیری است که این روزها طرفداران زیادی هم پیدا کرده است. شاید تصور کنید تندخوانی فقط داشتن سرعت مطالعه بالاست. اگر چنین فکر می‌کنید در اشتباه هستید. انکار نمی‌کنم که تندخوانی با سرعت مطالعه ارتباط دارد و بهترین تکنیک برای خواندن حجم زیادی از مطالب در مدت زمان کوتاه است. اما تنها مزیتش این نیست.
مهمترین مزیت تندخوانی، بالا رفتن تمرکز در هنگام مطالعه است. هر قدر آهسته‌تر مطالعه کنید، راحتتر حواستان پرت می‌شود. به کمک تکنیک تندخوانی، سرعت پردازش مغز افزایش میابد و سلول‌های مغزی بیشتری به کار گرفته می‌شوند. طبق تحقیقات دانش‌آموزان ابتدایی ژاپنی سرعت مطالعه بسیار بالا دارند ( ۴۰۰ کلمه در دقیقه) و با این سرعت بیش از ۸۰% یادگیری دارند. همچنین افراد سرشناسی همچون جیمی کارتر، آنتونی رابینز، جان اف کندی، بیل گیتس و… نیز تندخوان بوده‌اند.
بنابراین می‌توان اینطور نتیجه گیری کرد که تندخوانی تاثیر زیادی در میزان یادگیری و پیشرفت دارد. اگر دوست دارید این تکنیک را به طور اصولی یاد بگیرید حتما مقاله‌های بعدی ما راجع به تندخوانی را دنبال کنید.
دقیق‌ترین تکنیک یادگیری: خودآزمایی
تا به حال برایتان پیش آمده که برای امتحانی کلی درس خوانده باشید ولی سر جلسه امتحان احساس کنید هر چه خواندید فراموش کردید؟ اگر دانش‌آموز یا دانشجو باشید دست کم یکبار این اتفاق برایتان افتاده است. همانطور که می‌دانید جو امتحان با شرایطی که قبلا در خانه مطالعه می‌کردید متفاوت است. فشار استرس و اضطراب می‌تواند تمرکز شما را به هم بریزد.
با یک تکنیک ساده می‌توانید تا حد زیادی از این اتفاق جلوگیری کنید. کافیست هر بار که درس می‌خوانید از خودتان امتحان بگیرید. حین مطالعه از خودتان سوال بپرسید و بدون دیدن پاسخ جواب بدهید. همچنین می‌توانید از شخص دیگری بخواهید از شما سوال بپرسد. پس از پایان مطالعه و مرور، از خودتان امتحان کتبی بگیرید.
به کمک این روش نه تنها از استرس و اضطراب خود حین امتحان می‌کاهید، در عین حال نقاط ضعف خود را نیز پیدا می‌کنید. متوجه می‌شوید کدام بخش‌ها را به خوبی یاد نگرفته‌اید و نیاز به مرور دوباره دارید. حتما این تکنیک را برای یادگیری بیشتر امتحان کنید، کارآمد بودن آن را تضمین می‌کنمJ
تکنیک یادگیری مادام العمر: مرور مطالب طبق منحنی فراموشی
روانشناسی آلمانی به نام هرمان ابگهاوس با بررسی عملکرد مغز انسان کشف کرد که اگر اطلاعاتی وارد مغز بشود چه مدت در ذهن می‌ماند. او نتیجه تحقیقاتش را با منحنی‌ای به نام منحنی فراموشی ارائه داد:
طبق منحنی متوجه می‌شویم که هر اطلاعاتی وارد مغزمان می‌شود به مرور زمان فراموش خواهد شد. پس چگونه می‌توان مطالب را برای مدت طولانی و مادام العمر در مغز حفظ کرد؟
جواب این سوال ساده است. تنها کاری که باید انجام دهید مرور است. اما به خاطر داشته باشید یکبار مرور کافی نیست. شما باید در بازه‌های زمانی مختلف مرور داشته باشید و این مرورها باید در زمان مناسب و به روش صحیح باشند:
- مرور اول: بیست دقیقه بعد از یادگیری، تست بزنید.
- مرور دوم: یک تا چهار ساعت بعد از یادگیری، مبحث را برای خودتان یا دیگری توضیح بدهید.
- مرور سوم: بعد از دوازده ساعت، مثل مرور دوم عمل کنید.
- مرور چهارم: یک الی دو روز بعد، باز هم مثل مرور دوم عمل کنید.
- مرور پنجم: یک تا دو هفته بعد، هم تست بزنید و هم مبحث را برای خودتان یا دیگری توضیح بدهید.
- مرور ششم: یک تا سه ماه بعد، مثل مرور پنجم عمل کنید.
- مرور هفتم: بین سه تا شش ماه بعد، باز هم مثل مرور پنجم عمل کنید.
تکنیک آماده کردن ذهن برای یادگیری: پیش خوانی
چنانچه دانش‌آموز یا دانشجو هستید یا به هر نحوی در حال آموزش دیدن هستید پیشنهاد می‌شود حتما پیش‌خوانی داشته باشید.
پیش از رسیدن هر جلسه آموزشی (فرقی نمی‌کند آموزش مجازی باشد یا حضوری) اگر رئوس مطالبی که قرار است آموزش داده شوند را می‌دانید، حتما پیش‌خوانی کنید. مثلا اگر کتاب درسی دارید یک دور تیترها را ببینید و مطالب را به طور روزنامه‌وار بخوانید. اگر هم کتابی ندارید رئوس مطالب را داخل اینترنت جستجو کنید و راجع به آنها تحقیق کنید. دقت داشته باشید که نیازی نیست مطالب را حفظ کنید، با اینکار فقط قرار است یک پیش زمینه از مطلبی که قرار است آموزش ببینید داشته باشید.
پیش‌خوانی به شما کمک می‌کند که با دید بازتری سر کلاس آموزشی حاضر شوید و مطالب را بهتر و سریعتر درک کنید. کافی است این تکنیک را یکبار امتحان کنید، به طور کاملا واضح می‌توانید تفاوت کیفیت یادگیری خود را با مواقعی که پیش‌خوانی نمی‌کردید متوجه شوید.
تکنیک صرفه‌جویی در وقت هنگام مطالعه: خلاصه نویسی
اگر می‌خواهید کیفیت یادگیری خود را بالا ببرید و مرور سریعتری داشته باشید، حتما خلاصه نویسی کنید. خلاصه نویسی را هنگامی شروع کنید که بر مباحث مسلط شده‌اید. اگر اول کار خلاصه برداری کنید حجم خلاصه‌هایتان زیاد خواهد شد. چرا که در ابتدای کار اکثر مطالب برایتان جدید و مهم به نظر می‌آید.
خلاصه‌هایتان را به سبک خودتان بنویسید. نیازی نیست رسمی و کتابی یادداشت کنید. جمله‌ها را کوتاه بنویسید. از سه رنگ بیشتر استفاده نکنید تا مطالب بهتر در حافظه تصویریتان ثبت شود.
آنها را می‌توانید در فواصل زمانی مختلف که در منحنی فراموشی ذکر کردیم مرور کنید. اما مهمترین زمان برای مرور خلاصه‌ها، شب‌های امتحان است. با اینکار می‌توانید در مدت زمان کوتاهی کل مطالب را دوره کنید.
تکنیک تثبیت مطالب در ذهن: یادداشت برداری
تنبلی را کنار بگذارید و خودتان جزوه‌هایتان را بنویسید. استفاده از جزوه‌های کپی شده‌ی هم کلاسی‌هایتان کمک چندانی به شما نخواهد کرد. اگر نمی‌توانید سرکلاس جزوه بنویسید، به این دلیل که دستتان کند است یا تمرکزتان با اینکار از بین می‌رود و… می‌توانید صدای استادتان را ضبط کنید و بعدا جزوه بنویسید.
جزوه نویسی و یادداشت برداری تاثیر زیادی در یادگیری و ماندگاری مطالب در حافظه شما دارد. با این کار هم می‌بینید، هم می‌شنوید و هم می‌نویسید و تمام حواستان متمرکز می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم طبق تصویر زیر به روش کرنل جزوه بنویسید تا بعدا راحتتر بتوانید آنها را بخوانید:
تکنیک یادگیری به کمک تجسم: تصویرسازی
یکی از راه‌هایی که به یادگیری بهتر شما کمک می‌کند تصویرسازی است. هر مطلبی که مطالعه می‌کنید و می‌آموزید را در ذهن مجسم کنید. سعی کنید داستان پشت پرده هر مبحث را در ذهنتان به تصویر بکشید. گاهی حتی می‌توانید خودتان این داستان را بسازید.
تصویرسازی و تجسم در قالب یک داستان به شما کمک می‌کند تا زنجیره‌ای از اطلاعات طولانی را به خاطر بسپارید. یادآوری مطالبی که با این روش به ذهن سپرده‌اید برایتان راحتتر خواهد بود. توصیه می‌شود علاوه بر تصویرسازی‌های ذهنی، دست به قلم شوید و آنچه را آموخته‌اید به کمک نمودار درختی، جدول‌ها و نمودارها ترسیم کنید.
چنانچه جز دسته افرادی هستید که یادگیری دیداری خوبی دارید حتما از این تکنیک استفاده کنید. اگر یادتان باشد پیش‌تر هم گفتم، افرادی که یادگیری دیداری خوبی دارند معمولا در استفاده از این روش می‌توانند بهتر عمل کنند.
توصیه‌هایی برای مطالعه و یادگیری بهتر
عواملی که به طور مستقیم در یادگیریتان نقش داشتند توضیح دادم. اکنون می‌خواهم به عواملی که به طور غیر مستقیم در یادگیریان اثرگذار هستند اشاره کنم.
تاثیر مکان در یادگیری
محیطی که برای مطالعه و کلاس انتخاب می‌کنید اهمیت بسیار بالایی دارد. به طور معمول کلاس‌های درس و کتابخانه‌های عمومی فضای مناسبی برای یادگیری هستند. زیرا عوامل مزاحمی که موجب حواس پرتی می‌شود در این فضاها کمتر دیده می‌شود.
اما تکلیف کلاس‌های آنلاین و مطالعه در منزل چه می‌شود؟
با شیوع کرونا اکثرمان آموزش مجازی را تجربه کردیم و به خوبی می‌دانیم محیط تاثیر بسیار زیادی در تمرکز و یادگیری ما دارد. قبل از شروع آموزش و مطالعه باید محیط را آماده کنید:
- وسایل و ابزاری که حواس شما را پرت می‌کند از محیط خارج کنید.
- مکانی را انتخاب کنید که کمترین میزان آلودگی صوتی را دارا باشد.
- فضا باید نور مناسبی داشته باشد. اتاق اگر نور کافی نداشته باشد به سرعت خوابالود می‌شوید و تمرکز خود را از دست می‌دهید.
- طبق پژوهشی که در دانشگاه ایالتی آیووا (Iowa State University) صورت گرفته است، امتحان دادن در محیطی که اموزش دیده‌اید نتیجه بهتری دارد. زیرا محیط در به خاطر آوردن مطالب تاثیر بسیار زیادی دارد. اگر شرایطش را دارید سعی کنید در محیطی که قرار است امتحان بدهید مطالعه داشته باشید.
روش‌های بالا بردن تمرکز برای یادگیری بهتر
نیاز به توضیح نیست که هر قدر قدرت تمرکز بالاتر رود سرعت یادگیری هم بیشتر می‌شود. بنابراین باید برای بالا بردن تمرکزتان تلاش کنید. برای اینکار باید جسم و روحتان را سالم نگه‌دارید. تغذیه و ورزش دو عنصر اثرگذار در قدرت تمرکز هستند. در ادامه تاثیر هر یک را با هم بررسی می‌کنیم:
نقش تغذیه در افزایش قدرت تمرکز: هیچ غذایی وجود ندارد که به طور معجزه‌آسایی روی قدرت تمرکز تاثیر بگذارد. با این حال داشتن تغذیه سالم به عملکرد بهتر سلول‌های مغزی کمک می‌کند. زمانی که مغز عملکرد خوبی داشته باشد فرآیند یادگیری هم آسان‌تر می‌شود.
فست فودها را به حداقل برسانید و میزان کربوهیدرات و چربی مصرفی خود را کنترل کنید. از اهمیت ویتامین‌ها نیز غافل نشوید. سعی کنید در وعده‌های غذایی هر هفته خود از این خوراکی‌ها استفاده کنید: تخم مرغ، چای سبز، پرتقال، شکلات تلخ، دانه کدو تنبل، زردچوبه، کلم بروکلی، زغال اخته، ماهی قزل آلا، قهوه. البته دقت داشته باشید که زیاده‌روی در مصرف هر ماده خوراکی می‌تواند آسیب‌زننده باشد. سعی کنید رژیم غذایی خود را از متخصص بگیرید.
نقش ورزش در افرایش قدرت تمرکز: انجام هر نوع فعالیت بدنی با شدت نسبتا بالا باعث هدایت جریان خون به مغز می‌شود. با این کار نورون‌ها تحریک می‌شوند و سلول‌ها (به ویژه سلول‌هایی که در هیپوکامپ قرار دارند) رشد می‌کنند. هیپوکامپ ناحیه‌ای است که مسئولیت نگهداری اطلاعات را بر عهده دارد.
طبق مطالعات انجام شده بیست دقیقه ورزش قبل از مطالعه و شروع آموزش می‌تواند تمرکز شما را بالا ببرد. ورزش هم بر قدرت تمرکز و هم بر کیفیت یادگیری و تقویت حافظه اثرگذار است. سعی کنید ورزش منظم را در برنامه هفتگی خودتان قرار دهید. با انجام اینکار با یک تیر دو نشان می‌زنید، هم خوش هیکل می‌شوید و هم ظرفیت‌های مغزتان را بالاتر می‌برید. اتفاقا در مقاله راه های افزایش تمرکز مفصل راجع به این موضوع صحبت کرده‌ایم.
تاثیر موسیقی در یادگیری
احتمالا افرادی را مشاهده کرده‌اید که هنگام مطالعه به موسیقی گوش می‌دهند. شاید برایتان عجیب باشد و از آنها بپرسید که موسیقی تمرکز آنها را به هم نمی‌ریزد؟ جواب اکثرشان این است که اگر به موسیقی گوش ندهم تمرکزم را از دست می‌دهم، به همین دلیل اینکار را انجام می‌دهم.
بیایید کمی تخصصی‌تر به قضیه نگاه کنیم. مغز انسان شامل چهار موج آلفا، بتا، تتا و دلتا است. در موج آلفا که فرکانسی بین ۸ تا ۱۳ هرتز دارد مغز در بالاترین میزان قدرت یادگیری و تمرکز قرار دارد. برخی از آهنگ‌ها، مثل آهنگ‌های بی کلام در موج آلفا قرار دارند. بنابراین گوش دادن به این دسته از آهنگ‌ها می‌تواند به تمرکز شما کمک کند. اما گوش دادن به ترانه در حین مطالعه توصیه نمی‌شود! زیرا به راحتی تمرکز حواستان را به سمت متن آهنگ می‌برد و حتی امکان دارد شما را به یاد خاطرات قدیمیتان بیندازد.
مطالعه چند موضوعی ( سبک interleaving )
این روش، که با نام interleaving معرفی می‌شود، یعنی چند موضوع را در یک زمان مطالعه کنید. به عنوان مثال به جای مطالعه کردن یک مبحث از کتابتان، چند مبحث را پشت سر هم مطالعه کنید. این کار چند مزیت برایتان دارد:
- مطالعه طولانی مدت یک موضوع خاص، ممکن است شما را خسته کند. با انجام اینکار تنوع ایجاد می‌کنید و کمتر خسته می‌شوید.
- می‌توانید مطالب را مدت زمان بیشتری درحافظه خود نگه دارید.
- توانایی حل مسئله‌تان را بالا می‌برید.
این روش همچنین در آموزش تمرین‌های ورزشی کاربرد بسیار زیادی دارد. به کمک این تکنیک ورزشکاران یادگیری بهتر و سریعتری دارند.
گپ خودمونی
از اینکه وقت گذاشتین و تا انتها همراه ما بودین از شما ممنونیم. بدون شک اگه به مواردی که در مقاله عنوان شد عمل کنید به نتایج خوبی می‌رسید. پیشنهاد می‌کنم نکات مهم مقاله رو یادداشت کنید تا فرموشتون نشه. (الان دیگه به خوبی از اهمیت یادداشت برداری آگاه شدین)
راستی..تونستید سبک یادگیریتون رو بشناسید؟ جز کدوم دسته بودین؟ (دیداری، شنیداری، لمسی یا جنبشی)
اگر سوالی هم دارین بپرسید 🙂
به قلم: فهیمه بصیرت
منابع:
https://www.indeed.com/career-advice/career-development/learning-strategies-types
http://www.wikihow.com/Learnhttps://www.aft.org/sites/default/files/periodicals/dunlosky.pdf
https://www.aft.org/sites/default/files/periodicals/dunlosky.pdf
بدون دیدگاه