احتمالا شما نیز برای شروع کسب و کار مستقل با خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید و می‌گویید: “من عمرا بتونم توی کسب و کارم موفق بشم. آخه نگاه کن فلانی رو که شرکت داره با یه تیم قوی که از صفر تا صد کارها رو انجام میدن. برای تولید محتوای پیجش هم تیم فیلمبرداری خفن داره هم کلی ایده‌های خاص که باعث میشه دو میلیون فالوور داشته باشه. چه تجهیزات و هزینه‌های خاصی هم برای هر محتواش می‌کنه! من که هیچکدوم از این امکانات رو ندارم. به خاطر همین هم هیچ شانسی برای موفقیت ندارم. حتی نمی تونم توی بازار به چشم بیام…”
شما نیز این حس‌ها را تجربه کردید؟ خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید؟ اگر جوابتان مثبت است؛ باید بگویم جای درستی آمده‌اید. امروز درباره همین موضوع صحبت خواهم کرد. با خواندن این مقاله یاد می‌گیرید علت مقایسه کردن خودتان با بقیه چیست. در نهایت چندین راهکار برای مقابله با این رفتار به شما خواهم گفت. تا انتهای مقاله با من همراه باشید.
چرا خودمان را با دیگران مقایسه می‌کنیم؟
اگر بخواهم دقیق برایتان بگویم، باید به میلیون‌ها سال قبل برگردیم. زمان انسان‌های اولیه و اجدادمان! اجداد ما برای اینکه بتوانند زنده بمانند باید حتما عضوی از قبیله باقی می‌مانند. شرط ماندن در قبیله نیز این بود که مانند دیگر اعضا باشند. برای همین همیشه خودشان را با دیگران مقایسه می‌کردند تا مبادا تفاوتی بینشان باشد و از قبیله طرد شوند. از آنجایی که ما همان مغز اجدادمان را داریم، این رفتار مقایسه‌ای را هنوز هم انجام می‌دهیم.
پس انجام این کار یک رفتار طبیعی است اما مقایسه کردن‌های بیش از حد به زندگی شما آسیب خواهد زد.
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث می‌شود خودتان را با دیگران مقایسه کنید. در ادامه به مهم ترین دلایل اشاره می‌کنم. قدم اول آگاه شدن است. باید بدانید چرا مقایسه می‌کنید تا بتوانید راهکارها را عملی کنید.
کمالگرایی؛ یکی از دلایل آن!
کمالگرایی همه جا خودش را نشان می‌دهد. اگر انسان کمالگرایی باشید، همیشه دوست دارید همه چیز عالی و بدون نقص باشد. پس همواره دنبال پیدا کردن کم و کاستی‌های خودتان هستید تا آن‌ها را از بین ببرید یا بپوشانید. هیچ انسانی کامل نیست و هیچکس نمی تواند خودش را بی نقص کند. برای همین در تلاش برای عالی بودن شکست خواهید خورد.
در این مدتی که با بچه‌های دوره کسب و کار مستقل در ارتباط بوده‌ایم، می‌دانیم یکی از اصلی ترین موانع آن‌ها کمالگرایی است. مثلا یکی از بچه‌ها مرتب از تولید محتوا از خودش در پیج طفره می‌رفت. به خاطر اینکه فکر می‌کرد دکور خاصی برای فیلمبرداری ندارد. این رفتارها ناشی از کمالگرایی او بود. در واقع خودش را به خاطر مسائل پیش پا افتاده از موفقیت دور می‌کرد.
مغزتان همواره دنبال پیدا کردن افرادی بهتر از شماست تا ببیند آیا چیزی کمتر از دیگران دارید یا خیر. همواره خود را با افراد دیگر مقایسه می‌کنید و در آخر به این نتیجه می‌رسید که بقیه از شما بهتر هستند و انگیزه‌تان را برای پیشرفت کردن از دست می‌دهید.
این نکته مهم را هم اضافه کنم که اگر می‌خواهید هم کمالگراییتان برطرف شود، هم با وجود تمام ترس‌هایی که دارید (از جمله ترس از شکست، ترس از قضاوت، ترس از شروع و…) دست به اقدام بزنید، همین الان عضو دوره تخصصی یک قدم تا اقدام شوید. نتایجی که افراد از این دوره گرفته‌اند، فوق‌العاده بوده است. حتما به صفحه لینک شده سر بزنید و اطلاعات رو ببینید.
نداشتن عزت نفس کافی
وقتی خودتان را کافی ندانید، همواه خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید. چرا خودتان را همانطور که هستید دوست ندارید؟ چون عزت نفستان پایین است و به همین دلیل در دام مقایسه کردن خودتان با دیگران می‌افتید. شما موفقیت‌های خود را نمی بینید و در عوض دستاوردهای دیگران را در ذهن خود بزرگ تر از آنچه هست تصور می‌کنید. این کار به شما احساس بی ارزشی می‌دهد و عزت نفستان را بیشتر تخریب می‌کند.
در واقع بین مقایسه کردن و تخریب عزت نفس، رابطه‌ای دو سویه برقرار است.
مقایسه شدن در کودکی
تا به حال به خاطر اینکه همکلاسی‌تان نمره ۲۰ گرفته و شما ۱۸، مقایسه شده‌اید؟ احتمالا پاسختان مثبت است. یکی از رفتارهای سمی اطرافیان مقایسه کردن است. آن‌ها همیشه شما را با شخصی بهتر از خودتان مقایسه می‌کنند.
شما نیز از همان کودکی یاد گرفته‌اید خودتان را با دیگران مقایسه کنید. احتمالا خانواده و اطرافیانتان شما را با دیگران مقایسه می‌کردند تا کمی بیشتر تلاش کنید. ولی نمی دانستند این رفتارشان چقدر به شما آسیب زده است.
فضای مجازی
قبل از اختراع شدن اینترنت و فضای مجازی، مردم نهایتا خودشان را با همسایه و فامیلشان مقایسه می‌کردند. اما از زمانی که فضای مجازی (به خصوص اینستاگرام) به وجود آمد، همه چیز تغییر کرد. شما می‌توانید در پنج دقیقه از زندگی شخصی چندین نفر در سرتاسر جهان با خبر شوید. هر کسی همانطور که می‌خواهد، زندگی‌اش را به نمایش می‌گذارد.
بیایید ماجرایی از خودم برایتان تعریف کنم.
یک روز صبح از خواب بیدار شدم و طبق معمول اینستاگرامم را چک کردم. دیدم دوستم پست و استوری جدیدی گذاشته است. با کنجکاوی سراغ پیجش رفتم. دیدم از سفر خارجی‌اش چندین عکس و فیلم پست کرده است. عجب جایی بود! خوش به حالش!
کمی به زندگی خودم نگاه کردم. خانه‌ام بهم ریخته بود. قیافه‌ام آشفته و بی حال بود. نفس عمیقی کشیدم و با خودم گفتم: “ای کاش الان جای دوستم بودم. حتما زندگیش بهتر از مال منه.” و از رخت خواب بیرون آمدم و تمام روز را با حال بد گذراندم.
ای وای! صبر کن ببینم! من در تله مقایسه کردن گیر افتادم. یعنی من یک روز کامل را با حال بد گذراندم چون درگیر مقایسه کردن خودم با دیگران بوده‌ام؟ چه فاجعه‌ای!
مشکل همینجاست. چیزی که شما در اینستاگرام می‌بینید، یک نمای حرفه‌ای و بی نقص از زندگی افراد است. قطعا تصاویری که در اینستاگرام می‌بینید، از باطن زندگی شما زیباتر است. همین باعث می‌شود خودتان را با افراد مختلف مقایسه کنید. در حدی که با هر استوری یا پستی که از دیگران می‌بینید، خودتان را مقایسه می‌کنید.
پس فضای مجازی نقش زیادی در داشتن رفتار مقایسه‌ای افراد دارد.
مقایسه کردن چه معایبی دارد؟
مقایسه کردن به طور کلی آسیب زننده نیست. مشکل از جایی شروع می‌شود که خودتان را به بعد از مقایسه با دیگران، ارزش گذاری می‌کنید. مثلا اگر کسی گوشی بهتری از مال شما داشته باشد، فکر می‌کنید که خودِ آن شخص بهتر است. با این حال کسی که امکانات و شرایط خاصی دارد لزوما خود آن فرد بهتر از شما نیست. در نهایت خودتان را با مقایسه کردن‌های بی وقفه ارزش گذاری می‌کنید و معمولا ارزشتان را پایین می‌آورید. این سمی ترین کاری است که می‌توانید با خودتان کنید.
اتفاقا یکی از دلایل ترس از قضاوت نیز همین است. شما می‌ترسید همانطور که خودتان خودتان را قضاوت می‌کنید، دیگران نیز همینکار را با شما انجام دهند.
حالا عواقب مقایسه و قضاوت کردن خودتان چیست؟ به موارد زیر توجه کنید.
تبدیل به فردی اهمالکار می‌شوید
اهمالکاری، قوی ترین آفت برای موفقیت شماست. وقتی خودتان را بیش از حد با دیگران مقایسه می‌کنید، دیگر انرژی کافی برای رسیدن به اهدافتان نخواهید داشت. پس دست از تلاش کردن بر می‌دارید و با خود می‌گویید: “من که به جایی نمی رسم. چرا تلاش کنم؟”
کمی به چند وقت اخیر خود نگاه کنید. چقدر از انجام کارهای مهم فرار کرده‌اید؟ چقدر خودتان را با دیگران مقایسه کرده‌اید و انرژی خود را سر همین موضوع هدر داده‌اید؟
وقتی آگاه باشید که بخشی از اهمالکاری شما ناشی از مقایسه کردن است، بهتر می‌توانید با آن مقابله کنید.
شادی شما از بین می‌رود
تحقیقات ثابت کرده است افرادی که زندگی شادی دارند، کمتر از بقیه خودشان را مقایسه می‌کنند. این موضوع کاملا منطقی به نظر می‌آید. وقتی خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید، فرصت شاد بودن را از خودتان می‌گیرید. به خاطر اینکه شبیه افراد بهتر از خودتان نیستید، احساس سرخوردگی و ناراحتی می‌کنید.
حتی ممکن است به خاطر مقایسه کردن ها، گفتگوهای درونی منفی داشته باشید. خودگویی یعنی صحبت کردن با خود که انواع مختلفی دارد. اگر می‌خواهید بیشتر درباره آن بدانید، پیشنهاد می‌کنم به مقاله لینک شده سر بزنید.
به خطر افتادن سلامت روان
اینجاست که باید قضیه را جدی بگیرید. مقایسه کردن خودتان با دیگران، می‌تواند در مراتب شدید تر به افسردگی و اضطراب منجر شود. اگر واقعا می‌خواهید سلامت روان خود را نجات دهید، باید دست از مقایسه کردن خودتان با دیگران بردارید.
اگر سلامت روان شما به خطر بیوفتد، جنبه‌های دیگر زندگی شما نیز آسیب خواهد دید. مثلا در زندگی کاری، تحصیلی و عاطفی خود دچار مشکلات جدی خواهید شد. انگیزه کافی برای ادامه دادن نخواهید داشت و نمی توانید در زندگی پیشرفت کنید.
می دانم که نمی خواهید به این مشکلات دچار شوید. بنابراین در بخش بعدی چندین راهکار به شما ارائه خواهم داد.
چگونه خود را با دیگران مقایسه نکنیم؟
بعد از اینکه فهمیدید چرا خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید و چه آسیب‌هایی از آن می‌بینید، می‌خواهم درباره راهکارها صحبت کنم.
۱.خودتان را بپذیرید و روی نقاط قوتتان تمرکز کنید
پذیرش خود به این معنا نیست که بگویید: “من همینم که هستم!” منظور این است که بپذیرید شما انسان کاملی نیستید و نقاط قوت و ضعف مخصوص به خودتان را دارید.
لیستی از نقاط قوت و ضعف خود تهیه کنید. وقتی به آن‌ها آگاه باشید، می‌توانید روی نقاط قوت خود تمرکز کنید. با انجام این کار، ناخودآگاه کمتر خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید. چون می‌دانید توانمندی‌هایی دارید که می‌توانید با به کار گرفتن آن‌ها بدرخشید.
با نقاط ضعفتان چه کار کنید؟ سعی کنید تا وقتی نیاز خاصی به آن‌ها ندارید، برای تقویتشان تلاش نکنید.
مثلا رونالدو را در نظر بگیرید. اسطوره فوتبالی که همگی او را می‌شناسید. حالا اگر به شما بگویم رونالدو بلد نیست خوب آشپزی کند، برایتان مهم است؟ او اسطوره فوتبال است، نیازی ندارد آشپز خوبی باشد. رونالدو فهمید در فوتبال استعداد دارد و روی آن تمرکز کرد. نتیجه‌اش را هم دارید می‌بینید. پس بهتر است شما هم روی نقطه قوتتان تمرکز کنید.
۲.از دیگران الهام بگیرید (بدون مقایسه کردن)
هر کدام از شما ممکن است یک منبع الهام یا الگویی در زندگی داشته باشید. این موضوع خیلی خوب است؛ به شرطی که خودتان را با الگویتان مقایسه نکنید. خیلی احتمالش بالاست که در دام مقایسه کردن بیوفتید.
شما نباید وضعیت الان خود را با موقعیت فعلی شخص موفقی مقایسه کنید. چون آن فرد هر چقدر هم که موفق باشد، زمانی مثل شما (یا بدتر از شما) بوده است. شرایط سختی را گذرانده است تا به اینجا برسد. بهترین کار این است که سرگذشت زندگی او را بررسی کنید و از او الهام بگیرید.
۳.بابت هر چه الان دارید، شکر گزار باشید
گاهی انقدر درگیر مقایسه کردن خودتان با دیگران می‌شوید که داشته‌های خود را فراموش می‌کنید. مطمئنم تا به امروز دستاوردهای کوچک و بزرگ زیادی داشته‌اید. سعی کنید شکرگزار آن‌ها باشید. حتی می‌توانید ساخت عادت شکرگزاری را از همین امروز شروع کنید. یک دفترچه بردارید و هر صبح قبل از شروع روزتان بابت داشته‌هایتان شکر گزاری کنید.
۴.گول ظاهر زندگی دیگران را نخورید
مردم دوست دارند بهترین ورژن خودشان را به نمایش بگذارند. جمله معروفی هست که می‌گوید: “باطن زندگی خود را با ظاهر زندگی دیگران مقایسه نکنید.” به نظرم اگر بتوانید این جمله را عملی کنید، پیشرفت بزرگی در زندگی‌تان خواهید داشت.
شما هرگز نمی توانید از باطن زندگی تمامی افراد با خبر شوید. شما چیزهایی را می‌بینید که آن‌ها می‌خواهند به نمایش بگذارند. آن‌ها شادی ها، خاطرات خوب، تفریحات و موفقیت‌هایشان را به بقیه نشان می‌دهند. شما نمی دانید در زندگی‌شان چه مشکلات و چالش‌هایی وجود دارد.
شاید در حال حاضر واقعا بخواهید جای شخص دیگری زندگی کنید. ولی ممکن است بعد از فهمیدن تمام داستان زندگی او، دیگر نخواهید جای آن شخص باشید. این موضوع کاملا طبیعی است.
آگاه باشید که واقعیت زندگی دیگران با چیزی که می‌بینید متفاوت است. وقتی این موضوع را به خود یادآوری می‌کنید، احتمالا خیلی کمتر از قبل خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید.
۵.موفقیت‌های خود را جشن بگیرید
شما در زندگی موفقیت‌های کوچک و بزرگی داشته‌اید و خواهید داشت. سعی کنید هر بار که به دستاوردی می‌رسید، برای خود جشنی بگیرید. می‌توانید برای موفقیت‌های بزرگ تر با دوستانتان جشن بگیرید.
انجام این کار بسیار موثر است. زیرا به خودتان یادآوری می‌کنید که چقدر توانمند هستید و ارزش خودتان را بالا می‌برید. برای همین دفعه بعدی که می‌خواهید خودتان را با کسی مقایسه کنید، می‌دانید شما نیز دستاوردهای فوق العاده‌ای دارید.
۶.خودتان را با گذشته‌تان مقایسه کنید
هدفتان این باشد که مثلا ۳ ماه آینده، وضعیت شغلی بهتری نسبت به الان داشته باشید. شما فقط و فقط یک رقیب دارید. آن هم خودتان هستید! باید یک مسابقه بین ورژن کنونی و آینده‌تان راه بیندازید. وقتی پیشرفت خود را نسبت به گذشته ببینید، رفتار مقایسه‌ای شما کمرنگ خواهد شد.
بعد از مدتی که این کار را انجام دهید، متوجه می‌شوید چقدر به اهدافتان نزدیک شده‌اید. می‌توانید داخل دفتری پیشرفت‌هایتان را ثبت کنید. بنویسید نسبت به چند ماه گذشته چقدر شخصیتتان رشد کرده است. همینطور می‌توانید هدف چند ماه آینده‌تان را بنویسید.
اگر دوست دارید هدف گذاری های خود را به بهترین شکل انجام دهید، پیشنهاد می‌کنم به مقاله لینک شده سر بزنید. در آنجا از سیر تا پیاز هدفگذاری گفتیم.
۷.از افراد بهتر از خودتان یاد بگیرید
موفق ترین افراد دنیا زمانی توانسته اند پیشرفت کنند که در کنار فردی بهتر از خودشان بوده‌اند. اگر با کسی آشنا شدید که از شما بهتر بود، قبل از هر چیز او را یک معلم در نظر بگیرید و از او یاد بگیرید. مطمئن باشید انجام این کار به پیشرفت شما کمک زیادی می‌کند. چون شما تمرکزتان روی مقایسه کردن خودتان با او نیست؛ بلکه تلاش می‌کنید از او یاد بگیرید.
۸.به رفتارهای مقایسه‌ای خود آگاه باشید
یکی از بهترین راه ها، خودکنترلی است. وقتی خودتان بتوانید جلوی مقایسه کردنتان را بگیرید، مغزتان کم کم به مقایسه نکردن عادت می‌کند. البته لازم نیست موقع مقایسه کردن، خودتان را سرزنش کنید. این کار نتیجه عکس دارد.
قدم اول آگاه شدن است. رفتار مقایسه‌ای خود را در لحظه شناسایی کنید. بعد به خودتان یادآوری کنید که مقایسه کردن رفتاری مخرب است. سپس تمرکز خود را روی چیز دیگری بگذارید تا حواستان از این رفتار پرت شود.
ممکن است دفعات اول انجام این کار برایتان سخت باشد اما بعد از چندین بار تکرار کردن، می‌توانید به راحتی این رفتار را کنترل کنید.
۹.استانداردهای مخصوص به خودتان داشته باشید
هر کدام از ما ارزش‌های خاصی در زندگی داریم. مثلا ممکن است برای شما تشکیل خانواده یک ارزش باشد؛ اما برای دوستتان داشتن کسب و کار ارزش باشد. هر کس با توجه به ارزش‌هایی که دارد، تصمیماتی می‌گیرد و زندگی خود را پیش می‌برد.
در ابتدا مشخص کنید که چه چیزهایی در زندگی برایتان اولویت دارد و مهم است. بعد بر اساس آن ارزش ها، استانداردهایی برای خود تعیین کنید. از این استانداردها برای ارزیابی و سنجش کیفیت زندگی‌تان استفاده خواهید کرد.
تعیین استانداردهای مخصوص خودتان ۲ ویژگی مثبت دارد:
- باعث می‌شود شما خودتان را بر اساس آن استانداردها قضاوت کنید، نه بر اساس زندگی بقیه. همین باعث می‌شود خودتان را کمتر با دیگران مقایسه کنید.
- شما را به سمت هدف معنادارتان سوق می‌دهد. هدف معنادار با اهداف دیگر متفاوت است. اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری درباره هدف معنادار به دست بیاورید، پیشنهاد می‌کنم به مقاله لینک شده سر بزنید.
می توانید هر چند وقت یک بار لیست استانداردهای خود را تغییر دهید. چون ارزش‌هایتان در طول زمان تغییر می‌کند.
کلام آخر
الان که آگاهی لازم را دارید، بهتر است هر چه سریع تر از راهکارهای گفته شده استفاده کنید. خودتان بهتر از هر کسی می‌دانید مقایسه کردن چقدر مخرب است. از همین امروز برای کنار گذاشتن این رفتار اقدام کنید. درست است که در ابتدا برایتان سخت خواهد بود اما با تمرین مکرر می‌توانید این رفتار را کنترل کنید. خودتان تاثیرش را خواهید دید.
شما در چه زمینه‌ای خودتان را با دیگران مقایسه می‌کردید؟ برایمان بنویسید.
بدون دیدگاه