مسئولیت پذیری یا انجام وظیفه؟

همه ما یک تعریف کلی ازمسئولیت پذیری ممکن است داشته باشیم یا بدانیم مسئولیت پذیری چیست اما گاهی درعمل به اصول آن به مشکل برمی خوریم. دردنیایی که ما امروزه درآن زندگی می‌کنیم، ویژگی‌های شخصیت پایدار از جمله مهم‌ترین عوامل تاثیرگذاردر ذهنیت دیگران است. یکی از این ویژگی‌های شخصیتی مسئولیت‌پذیری است. برای مثال: دراستخدام کارمند، شرکتها میزان علاقمندی شما به کار وتعهدتان ملاک قرارمی دهند ومسئولیت پذیری شما بعد از مهارتان بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. دراین مقاله با مسئولیت پذیری واصول آن سپس ویژگی فرد مسئولیت پذیرآشناخواهید شد.

مسئولیت پذیری چیست؟

بهترین تعریفی که می‌توان ازمفهوم مسئولیت‌پذیری یا Responsibility ارائه داد، این است: مسئولیت‌پذیری یعنی تعهدی درونی که هرفرد برای به انجام رساندن تمام فعالیت‌هایی که به اوسپرده شده است، دارد. درادامه متوجه می شویم چرا مسئولیت ‌پذیری مهم است.

چرا مسئولیت پذیری مهم است؟

همه ما می‌دانیم که جلب اعتماد دیگران کاری دشوار اما مهم است که روی ما تاثیربه سزایی دارد. برای مطالعه بیشتر می توانید دسته مقالات توسعه فردی را درسایت انتخاب کنید ودرباره انواع موضوعات رشدوتوسعه فردی بخوانید.

همه ما دوست داریم درگروه با افرادی مسئولیت‌ پذیرحضورداشته باشیم و پیوسته نقش‌های بزرگ ‌تر ومهم‌ تری برعهده بگیریم . درواقع موضوع به میزان عملکرد ما هم بستگی دارد. برای مثال : مسئولیت پذیری همیشه کنارش اعتماد را به همراه دارد. برای مثال شنیده اید که می گویند: ” فرد قابل اعتمادی است چون مسئولیت پذیراست.” ما با انجام دادن درست مسئولیتمان فرد قابل اعتمادی خواهیم بود.

ازاین مورد که بگذریم، داشتن روابط خوب وبرعهده گرفتن نقش‌ موثراز نظردرونی احساس رضایت وصف‌ نشدنی به ما می‌بخشد که حس رضایتمان را در زندگی افزایش می‌دهد. حتما شما هم با این موضوع موافق هستید که انرژی درونی شما تا حد زیادی با انرژی، افکار و احساسات درونی شما در ارتباط است. درنهایت اینکه رفتارنهایی شما ازمجموع آنها نشات می‌گیرد. حالا که می‌دانید رفتارتان در گروه احساسات مثبت یا منفی قراردارد، بهتراست با تقویت مسئولیت پذیری، به بهتر شدن این موضوع کمک کنیم. قبل از آن که بدانید چطور این کار را انجام دهید. بهتر است با انواع مسئولیت پذیری اشنا شوید.

انواع مسئولیت پذیری کدام است؟

دراین قسمت ازمقاله، به بررسی انواع مختلف مسئولیت‌پذیری وجزئیات هریک می‌پردازیم. ما انسان‌ها به واسطه نقش‌هایی که در اجتماع قبول می‌کنیم، حداقل در یکی از این دسته‌های مسئولیت‌پذیری قرار می‌گیریم. پس چقدر بهتر خواهد بود که به نقش خود نگاه دقیقی بیاندازیم تا بهتر بتوانیم با جزئیات آن ارتباط برقرار کنیم.

1. مسئولیت پذیری اجتماعی

همه ما عضوی ازجامعه هستیم و باید به قوانین آن پایبند باشیم. در مسئولیت‌پذیری اجتماعی شما درهر نقشی به عنوان عضوی از جامعه مسئول هستید. مثلا به عنوان راننده‌ای که در خیابان‌های شهرتردد می‌کنید، باید به قوانین راهنمایی و رانندگی پایبند باشید. اگر در نقش رهگذر یا عابر پیاده هستید، لازم است به بایدها و نبایدهای شهری مانند نریختن زباله در خیابان مقید باشید. با عوض شدن جایگاه شما ازراننده به عابر پیاده، طیف متفاوتی از مسئولیت‌ها برعهده‌تان قرار می‌گیرد.

2. مسئولیت پذیری شغلی

هر یک ازما برای امرار معاش و ادامه زندگی نیازمند نقشی پررنگ در قالب شغل هستیم. هر شغلی بایدها و نبایدهای خاص خود را دارد و ما به عنوان فردی موثر درآن جایگاه، باید به تمام قوانین شغل خود آگاه باشیم. آگاه بودن ما از این قوانین در مسئولیت‌پذیر بودن و به انجام رساندن تمام آن قوانین تاثیر به سزایی دارد؛ مانند ساعت ورود و خروج به محل کار که طبق قوانین تعیین شده و کارکنان باید مسئولیت آن را برعهده بگیرند.

شغل ما هرچه که باشد به نهاد یا سازمان خاصی به شکل مستقیم یا غیرمستقیم وابسته است. تعهد ما روی روند کاری سازمان تاثیر زیادی دارد. هرچقدر به عنوان کارمند و نیروی کار شرکت، فرد مسئولیت‌پذیرتری باشیم، روند پیشرفت شرکت بهتر و مثبت‌ تر خواهد بود و مزایای آن شامل ما هم می‌شود. عکس این موضوع هم صادق است. برای مثال : اگر شما کارمند یک  سازمان بیمه باشید و در قرار دادهای خود با متقاضی بیمه، قوانین را رعایت کنید و در راستای اهداف سازمان پیش بروید از رقبا پیشی خواهید گرفت.

3. مسئولیت پذیری در کار تیمی

اغلب افراد جدا از نقش‌های فردی، عضو یک گروه یا تیم کوچک هستند؛ که براساس نوع و اندازه تیم، مسئولیت‌های هر شخص متفاوت است. کار تیمی و مهارت انجام آن در دنیای امروز ما جزء مهارت‌های بسیار مهم تلقی می‌شود. شما در یک گروه با افراد مختلف و متفاوتی رو در رو هستید که هر یک شخصیت وفکری بسیار متفاوت از شما و دیگری دارد. ابتدا باید بتوانید در چنین گروهی فعالیت کنید و نقش خودتان را پررنگ و موثر به انجام برسانید. داشتن برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند در این راه به شما کمک کند. می توانید مقاله برنامه ریزی را مطالعه کنید و بیشتر دراین باره بدانید.

 فرد مسئولیت پذیر چه ویژگی هایی دارد؟

دانستن ویژگی‌های افراد مسئولیت‌پذیر به ما کمک می‌کند تا چنین ویژگی‌هایی را  در خود تقویت کرده وارتقا دهیم. ازاصلی‌ترین ویژگی‌های افراد مسئولیت‌پذیر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. داشتن هدف و برنامه منظم:

این که بخواهید درهرکاری موفق عمل کنید، نیازبه هدف گذاری دارید. در واقع مسئولیت پذیری وانجام کاربه صورت درست با داشتن هدف گذاری اصولی و برنامه ریزی امکان پذیرخواهد بود. با خواندن مقاله هدف گذاری بیشتر با اصول آن اشنا خواهید شد.

2. دقت کافی روی زمان و زمان‌بندی:

افراد مسئولیت پذیرقابلیت بالایی درانجام به موقع وصحیح کارها دارند چون با مدیریت زمان آشنایی دارند. درواقع نسبت به زمان محدودشان می دانند چه کاری در اولویت قرار بدهند تا زمانشان مدیریت شود و در وقت صرفه جویی کنند. مدیریت زمان خود یک مهارت است که با دانستن تکنیک های متنوع آن، بهتردرزمان بندی کارهایتان عمل خواهید کرد. برای آشنایی بیشترمقاله مدیریت زمان را مطالعه کنید.

3. لغو برنامه درصورت قادر نبودن:

برای مثال شما یک پروژه دارید که تا اتمام آن نمی توانید کارجدید را شروع کنید. پس این موضوع را اطلاع می دهید تا بر کیفیت کار واعتبار شما تاثیر منفی نگذارد.

4. کنترل احساسات و عواطف در بخش‌های مختلف کار:

احساسات مختلف ممکن است بر روی کار و مسئولیتمان تاثیر بگذارد. به این دلیل که ما دارای هوش هیجانی هستیم. مثلا: اگرنتوانید براضطراب وهیجانی که در زمان کنفراس دارید، مسلط شوید. شاید نتوانید خریدار را برای خرید محصول قانع کنید و فرصت همکاری با او را ازدست بدهید. اگرمی خواهید بیشتردرباره هوش هیجانی مطالعه کنید، مقاله  هوش هیجانی چیست؟ را بخوانید.

۵. شکایت نکردن از اوضاع :

چنین افرادی به علت داشتن انعطاف پذیری، دگرگونی های زندگی را قبول می کنند و مشکلات را با صبر و حوصله هر چه تمام تر از مقابل خود برمی‌دارند.

6. سازگاری با بخش‌های مختلف کار:

انسان های مسئولیت پذیر با محیط و اطرافیان هماهنگی بیشتری دارند و با بخش های مختلف کارخود را سازگار می کنند. این که شما سختی ها و بحران  را تاب بیا ورید ودر برابر سختی کارتان وشرایط آن سازش نشان دهید از مسئولیت پذیری شماست. مثلا: یک پرستاردر مقابل بی حوصلگی و بد رفتاری بیمار از خود صبرو تحمل نشان می دهد وبا او سازش می کند و شیفت طولانی و خستگی کار را تاب می آورد. این رفتار نشانه مسئولیت پذیری اوست.

بعد ازاینکه ویژگی‌های یک فرد مسئولیت پذیررا فهمیدیم، درادامه می‌خواهم به شما بگویم که چطور این ویژگی‌ها را در خود تقویت کنیم.

 راهکارهای که مسئولیت پذیر بودن شما را تضمین می‌کند:

همان طورکه گفتیم مسئولیت پذیری یکی ازخصوصیات مهم فردی است که قابل اعتماد است. با رعایت این نکات ساده و قابل فهم می‌توانیم خصوصیات مسئولیت پذیری را درخودمان پرورش دهیم. مسئولیت پذیری کار دشوار و سختی نیست. با رعایت همه‌ی این نکات خواهید دید که با گذشت زمان به فردی مسئولیت پذیر و قابل اعتماد همه تبدیل می‌شوید. این نکات عبارتند از:

1. اگر کاری را قبول کردید، آن را تا آخر انجام دهید:

اگر کار سخت  بود از مسئولیت شانه خالی نکنید و تا اخر مسیرکاری پیش بروید.

2. ثابت قدم باشید:

باید استمرار داشته باشید و درطی مسیر کاری صبور باشید.

3.  مسئولیت کارهای خود را بپذیرید:

شجاع باشید، مسئولیت اشتباه خود را بپذیرید و ازآن درس بگیرید.

4. دائم شکایت نکنید و بهانه نیاورید:

هر کاری دارای سختی و چالشی است. انضباط  فردی کمک می کند که کارها را به پایان برسانید. برای آشنایی بیشترمقاله انضباط فردی را مطالعه کنید.

۵.صادق باشید.

صداقت درکاربه این معناست که شما درکارخود هیچ کم وکاستی نگذارید و نهایت تلاش خود را انجام دهید.

۶.کارها و مسئولیت خود را اولویت بندی کنید:

اولویت بندی یعنی این که براساس ضرورت و فوری بودن کارها آنها را دسته بندی کنیم. با خواندن مقاله اولویت بندی کارها بیشتر با این مهارت آشنا شوید.

۷.کارها را به تعویق نیندازید.

این مورد، مفهوم اهمال کاری است که یعنی که کارها به عقب بیاندازید و در انجام آن تعلل کنید. با خواندن مقاله درمان اهمال کاری خواهید دانست چطور آن را رفع کنید.

جمع بندی

در این مقاله، به بررسی این مسئله که مسئولیت پذیری چیست و چه انواعی دارد پرداختیم. همه ما دوست داریم در ذهن اطرافیانمان با بهترین ویژگی‌ها از جمله صداقت، قابل اعتماد بودن و موارد این چنینی ماندگار شویم؛ اما تنها خواستن یا دوست داشتن ملاک نیست. همه ما نقش‌های مختلفی در زندگی ایفا می‌کنیم؛ شرط اصلی مسئولیت‌ پذیر بودن شاید ایفای همین نقش‌ها به بهترین شکل خودش است. پیشنهاد می‌کنیم از این نکته غافل نشوید. امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. آیا نکته دیگری درمورد تقویت مسئولیت پذیری می دانید؟ با ما به اشتراک بگذارید.

نویسنده : فریبا رضازاده