امروز عصر دوست‌تان را ملاقات می‌کنید. هنگام خداحافظی از شما می‌خواهد مبلغی پول را به او امانت بدهید. شما آن پول را برای خرید تلفن همراه پس‌انداز کرده‌اید. چه می‌کنید؟ پول را به او امانت می‌دهید یا خیلی محترمانه درخواست او را رد می‌کنید؟
ن.ه. نه. دو حرف ساده یا یک کلمه‌ی ساده.
اما چرا نه گفتن ساده نیست؟
بسیاری از شما نمی‌توانید به درخواست دیگران نه بگویید. شاید از این می‌ترسید که جواب منفی شما طرف مقابل را ناراحت‌کند. نگران این هستید که ارتباط با آن ها را از دست بدهید. شاید فردی هستید که خشنود کردن مردم را وظیفه‌ی همیشگی خود می‌دانید.
مهم نیست که دلیل‌تان چیست. باید بدانید مهارت نه گفتن به حفظ سلامت جسم و روان شما کمک می‌کند. زمان و انرژی منابع گرانبهایی هستند که باید عاقلانه از آن‌ها استفاده کنیم. به‌علاوه ما نمی‌توانیم تمام انرژی خود را صرف درخواست‌های دیگران کنیم.
بیایید بررسی کنیم که چگونه در موقعیت های مختلف نه بگوییم و چرا رد بعضی درخواست ها بهتر از بله گفتن به آن‌هاست.
چرا نه گفتن سخت است؟
برای برخی از بزرگسالان ناتوانی در نه گفتن ریشه در کودکی آن‌ها دارد. بزرگترها به کودکان یاد می‌دهند که مودب و خوش برخورد باشند. مثلا اگر کودک در جواب درخواست والدین یا معلم خود نه بگوید، او را کودکی بی‌ادب حساب می‌کنند.
این موضوع می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در ارتباطات کودک نیز شود. وقتی کودک با این باور بزرگ شود که نه گفتن بد است، ابراز وجود (بیان خواسته‌ها و تصمیمات) برای او دشوار می‌شود. برای بعضی از مردم این ناتوانی تا بزرگسالی نیز ادامه دارد.
ممکن است گمان کنید با نه گفتن، دیگران فکر‌کنند شما قادر به انجام کارها نیستید. در نتیجه به مرورزمان نه گفتن نیز برای‌تان سخت‌می‌شود. مدام احساس می کنید باید بله بگویید تا به خود ثابت کنید که از عهده‌ی انجام کار بر می‌آیید.
نه گفتن تمایل ذاتی ما برای جلوگیری از تنش و حفظ صلح را نشان می‌دهد. ما موجوداتی اجتماعی و وابسته به ارتباطات انسانی هستیم. ما انسان‌ها می‌ترسیم با نه گفتن، دیگران را ناامیدکنیم یا باعث ایجاد تنش شویم.
آزمایشی بسیار جالب در این زمینه انجام شده‌است. محققان در این آزمایش از مردم خواستند در کتابخانه‌ای به یکی از کتاب‌ها آسیب بزنند. به طور طبیعی این کار خلاف اصول اخلاقی مردم بود و اعتراضات آن‌ها را در پی داشت. اما نیمی از افراد موافقت‌کردند این کار را انجام‌دهند. دلیل آن نداشتن مهارت نه گفتن بود.
قبل از اینکه به بخش بعدی بروید سوال زیر را از خودتان بپرسید. ممکن است نیاز شما به دوست داشته شدن، دلیل دیگر عدم توانایی شما در نه گفتن باشد؟
چه زمان‌هایی نه بگوییم؟
شناسایی موقعیت‌هایی که باید نه بگویید، به مهارت شما در نه گفتن کمک زیادی می‌کند. این پنج موقعیت نشان می‌دهند که شما باید به‌خاطر خودتان نه بگویید.
۱. نه بگویید اگر احساس معذب بودن دارید
هیچ کس شرایط شما را بهتر از خود شما نمی‌داند. اگر از شما خواسته شود کاری را انجام دهید و آن کار باعث ناراحتی شما می‌شود، نه بگویید. به این فکر کنید که اگر به درخواست بله بگویید و آن کار را انجام دهید، بعدش چه اتفاقی می‌افتد؟ چه احساسی را تجربه می کنید؟ البته که به صورت دقیق نمی‌توانید آن را پیش بینی کنید اما گاهی چون قبلا هم چنین تجربه مشابهی را داشته‌اید، می‌توانید حدس بزنید که چه می شود.
۲. نه بگویید اگر از شما سواستفاده می‌شود
در محیط کاری نه گفتن بسیار دشوار است. برای مثال ممکن است مافوق شما وظایف خود را به شما محول کند. این بدان معنا نیست که ارزش وقت و انرژی شما کمتر از وقت اوست.
از مهارت های توسعه فردی خود برای پیشرفت و نه گفتن استفاده کنید. در نظر داشته باشید تصمیم شما نباید بر اساس عذاب وجدان یا تعهدِ اجباری باشد.
۳. نه بگویید اگر زمان کافی ندارید
اگر مشغله‌تان زیاد است، به وظیفه‌های بیشتر نه بگویید. صبرکنید تا کمی وقت و انرژی خود را بازیابید سپس پروژه‌های جدید را برعهده بگیرید.
به خاطر داشته باشید که نه گفتن به خود به اندازه نه گفتن به دیگران مهم است.
فشار بیش از حد به خود، باعث افزایش استرس و اضطراب شما می‌شود. از سلامت روان و جسم خود اطمینان حاصل کنید و همیشه آن‌ها در اولویت قرار دهید تا از فرسودگی شغلی جلوگیری کنید.
۴. نه بگویید اگر خلاف اصول اخلاقی‌تان است
وقتی کسی از شما می‌خواهد کاری را انجام دهید که از مرزهای شما عبور می‌کند، مهم است توقف کنید و نه بگویید. مرزهای شما ارزش ایستادن را دارند.
۵. نه بگویید اگر تنها قصدتان رضایت طرف مقابل است
خشنود کردن دیگران یک انگیزه طبیعی برای انجام وظایف است اما نباید تنها دلیل سخت کار کردن شما باشد. اگر خشنود کردن دیگران به قیمت خوشبختی و رفاه خودتان تمام شود ارزشش را ندارد.
چرا مهارت نه گفتن مهم است؟
مهارت نه گفتن بسیار مهم است زیرا از منافع شما محافظت می‌کند. آن منافع می‌تواند سلامت جسمی شما باشد یا سلامت روان. نه گفتن قدرت درونی شما را نیز افزایش می‌دهد.
۱) دائما بله گفتن می‌تواند شما را از اهداف شخصی باز‌دارد.
حتی موفق‌ترین افراد هم ظرفیتی دارند و می‌دانند محدودیت‌های‌شان کجاست. شما نمی توانید با حداقل انرژی به اهداف خود برسید. باید از بدن و ذهن خود مراقبت کنید تا به رویاهای‌تان برسید.
در نظر داشته باشید که بله گفتن به موضوعات فرعی شما را از مسیر اصلی باز می‌دارد. در نتیجه برای دستیابی به اهداف‌تان انرژی لازم را ندارید و به مرور زمان دچار اهمال‌کاری می‌شوید. داشتن یک برنامه‌ریزی هدفمند و الویت‌بندی درست کارها می‌تواند مشکل‌گشای راه‌تان باشد.
اگر دوست دارید درباره‌ی برنامه‌ریزی اصولی و مقابله با اهمال‌کاری بیشتر بدانید مقاله‌های برنامه ریزی اصولی ، انواع اهمال‌کاری و راه‌های درمان اهمال‌کاری را مطالعه کنید.
۲) در مورد توانایی‌های خود واقع‌بین باشید.
گاهی اوقات تنها تمایل به کمک به دیگری کافی نیست. ممکن است مهارت‌ها و توانایی‌های مناسب برای درخواستی که از شما می‌شود را نداشته باشید. این به تنهایی دلیل معتبری برای رد درخواست است.
۳) مهارت نه گفتن بخش مهمی از خود مراقبتی است.
شما باید به خودتان توجه کنید تا سطح انرژی بالاتر و تمرکز بیشتری به‌دست‌آورید و سلامت روان‌تان را حفظ‌کنید. وقتی می‌دانید به استراحت نیاز دارید، نه گفتن به کارهای اضافه یک عمل شجاعانه برای خود مراقبتی به حساب می‌آید.
۴) نه گفتن به حفظ روابط‌تان کمک می‌کند.
برای من بارها پیش آمده که دوستی از من دعوت به مهمانی می‌کند. اما من شرایط حضور در مهمانی را ندارم و درخواست او را مودبانه رد می‌کنم.
به نظرتان اگر دعوت را قبول می‌کردم و به مهمانی می‌رفتم بهتر بود؟ یا اگر به مهمانی می‌رفتم و تمام مدت ذهنم مشغول دغدغه‌ام می‌بود بهتر می‌شد؟ حتی ممکن است تمام مدت چهره‌ام نیز ناراحت می‌بود و دیگران از این موضوع ناراحت می‌شدند و پیش خود فکر می‌کردند با آن‌ها مشکلی دارم.
وقتی با احترام و رعایت انصاف درخواست کسی را رد کنید به نفع هردو طرف است. به علاوه با این روش می‌توانید روابط زندگی خود را پایدار نگه دارید.
روش درست نه گفتن
بسیاری از ما می‌توانیم اهمیت مهارت نه گفتن را درک کنیم. با این حال، یافتن جمله‌ای مناسب برای نه گفتن می‌تواند ترسناک و طاقت‌فرسا باشد.
بگذارید با شما صادق باشم. هیچ‌وقت نه گفتن برای من کار چندان سختی نبوده‌است! اما نمی‌دانستم چگونه نه بگویم که طرف مقابل را نرنجانم؛ تا اینکه با روشی عالی آشناشدم.
دانستن روش درست نه گفتن باعث می‌شود هم خود را به دردسر نیندازید و هم طرف مقابل را ناراحت نکنید. از این به بعد می‌توانید به‌جای گفتن یک «نه» ساده به طرف مقابل، از این مهارت فوق‌العاده استفاده‌کنید.
مرحله‌ی اول: با طرف مقابل همراهی کنید
وقتی شخصی از شما درخواست می‌کند، نکته‌ی مثبتی را اظهارکنید. مثلا: ممنون که این پیشنهاد را به من دادید. ممنون که مرا برای این وظیفه انتخاب کردید. ممنون که مرا دعوت کردید.
همان‌طور که در بخش قبل گفتم صرفا نه نگویید. همراهی کردن با طرف مقابل، تاثیر منفی نه شما را کم‌می‌کند.
مرحله‌ی دوم: نه بگویید و دلیل بیاورید
بعد از اینکه نه می‌گویید، خیلی مختصر دلیل‌تان را برای طرف مقابل توضیح دهید. مثلا: نه، الان روی این پول حساب کرده‌ام. نه، الان جای دیگر مشغول به کار هستم. نه، الان شرایطش را ندارم.
*نکته* زیاد توضیح ندهید. توضیح زیاد نشانه‌ی ضعف شماست. به‌علاوه با توضیح بیشتر احساس بدتری به طرف مقابل می‌دهید. ممکن است شخص با خود بگوید: اصلا چرا به او زنگ‌زدم. چرا من محتاج او شده‌ام. کاش اصلا درخواست نمی‌کردم.
مرحله‌ی سوم: راهکار جایگزین ارائه کنید.
بهتر است در عین‌حال که درخواست طرف مقابل را رد می‌کنید، راهکاری جایگزین ارائه دهید. مثلا: می‌توانم از دوستم برای‌تان بپرسم. می‌توانم در وقت دیگری بیایم. کار دیگری هست که بتوانم برای‌تان انجام دهم؟
شاید با این کار بتوانید به شکل دیگری به طرف مقابل کمک‌کنید.
توصیه‌های مفید برای نه گفتن
یادگیری نه قاطعانه گفتن مثل یک سفر طولانی است که بالاخره باید از یک جایی آن را شروع کرد.
- (نه گفتن) را تمرین کنید. دانستن زمان مناسب نه گفتن نیاز به زمان و تمرین دارد. هرچه بیشتر نه بگویید، برای‌تان آسان‌تر می‌شود. قاطعیت را در تمام زمینه‌های زندگی خود تمرین کنید تا زمانی‌که این عادت در سبک زندگی شما ایجاد شود.
- (نه) خود را به وضوح بیان کنید. هر چه در مورد نه گفتن به کسی واضح‌تر باشید، طرف مقابل راحت‌تر می‌پذیرد. پس در بیان تصمیم نهایی خود، وضوح و سادگی را هدف بگیرید.
- برای تصمیم‌گیری خود وقت بگذارید. اگر از پذیرش درخواست شخص مقابل مطمئن نیستید اشکالی ندارد. وقت خود را صرف بررسی مزیت‌ها و مشکلات آن پیشنهاد کنید سپس تصمیم نهایی خود را بگیرید. در این‌صورت می‌توانید دوباره با ذهن باز وارد گفتگو شوید.
- قاطعانه و محترمانه نه بگویید. به‌خاطرداشته هم شما محترم هستید و هم طرف مقابل محترم است. پس اگر نمی‌توانید درخواست او را بپذیرید، محترمانه نه بگویید.
از کجا بدانم چه زمانی نه بگویم؟
در تلاشید که آیا باید نه بگویید؟ وقتی تصمیم درست برای‌تان مشخص نیست، می‌توانید از فهرست سوالات پایین کمک بگیرید. یادتان باشد ایرادی‌ندارد کمی وقت بگذارید تا تصمیم درست بگیرید.
۱. درخواست طرف مقابل چه‌قدر استرس به من وارد می‌کند؟
۲. آیا ارزش طرف مقابل برای من آن‌قدر هست که این میزان انرژی و وقت را صرف انجام درخواست او کنم؟
۳. پذیرش درخواست او برای من چه عواقبی خواهد داشت؟
مهارت نه گفتن را یاد بگیرید تا به رفاه بله بگویید
گاهی‌اوقات همه ما نیاز به حمایت داریم. به خصوص وقتی صحبت از مدیریت ارتباط با دیگران باشد. اما برای اینکه سالم‌ترین و شادترین نسخه خود باشید، باید حد و مرزهایی را تعیین کنید.
چه در خانه باشید و چه در محل کار، با مهارت نه گفتن می‌توانید باآرامش بیشتری زندگی کنید. اولویت‌بندی نیازهای‌تان یکی از دوست داشتنی‌ترین کارهایی است که می‌توانید در حق خودتان انجام دهید.
یادتان باشد مهارت تصمیم‌گیری را در خود تقویت‌کنید چراکه تصمیم‌گیری نقش مهمی در مهارت نه گفتن دارد. ما می‌توانیم برای تقویت مهارت تصمیم‌گیری به شما کمک کنیم پس برای شرکت در دوره‌ی آموزشی مهارت تصمیم‌گیری با ما تماس بگیرید. 🙂
منبع: BetterUp
نوشته‌ی مهلاعیدی
بدون دیدگاه