برای یک تصمیم درست چه مراحلی را باید طی کنیم؟

احتمالا  شما هم جزو آن دسته افرادی هستید که تصمیم گیری برایتان سخت و چالش برانگیز است. یا ممکن است گاهی نتوانید در موقعیت های حساس درست ترین تصمیم را بگیرید. ممکن است گمان کنید افرادی که در موقعیت های دشوار بهترین تصمیم ها را می گیرند از توانایی ذاتی برخوردارند و قدرت تصمیم گیری را به صورت ذاتی دارند. اما این گزاره ای اشتباه است؛ زیرا تصمیم گیری درست کاملا یک فرآیند اکتسابی است و مراحلی دارد به این معنی که شما می توانید اصول یک تصمیم گیری درست را یاد بگیرید و آن را تمرین کنید و بدین شکل مهارت تصمیم گیری خود را افزایش بدهید.

تصمیمات گاهی می توانند بسیار ساده و گاهی دشوار و سرنوشت ساز باشند. شاعر آمریکایی در این باره نوشته است: “دو جاده در یک جنگل از هم جدا شدند. من جاده‌ای را انتخاب کردم که کمتر سفر کرده بودم و این تصمیم تفاوت در مسیر را برایم به ارمغان آورد. ” اما متأسفانه، هر تصمیمی به سادگی «بیایید این مسیر را طی کنیم و ببینیم به کجا می‌رود» نیست. به خصوص زمانی که تصمیمی مرتبط با کسب و کار خود می گیرید.

شما چه مدیر یک موسسه ی بزرگ باشید و چه فردی با مسئولیت های محدود، باز هم عموما موفقیت شما به تصمیم گیری صحیح بستگی دارد. بهتر است از تصمیم گیری های عجولانه جلوگیری کنید و با یادگیری مراحل تصمیم گیری تصمیمات آگاهانه تری بگیرید.

تصمیم گیری چه مراحلی دارد؟

یک تصمیم درست دارای ۷ مرحله است که نیاز است آن ها را بیاموزید تا بتوانید از این مراحلِ فرآیند تصمیم گیری برای کمک به تصمیم های مهم و سودآور خود استفاده کنید. به طور کلی اگر بخواهیم مراحل تصمیم گیری را بر روی نمودار بیاوریم نموداری به شکل زیر ایجاد می شود.

بیایید برای فهم بهتر مراحل تصمیم گیری یک موقعیت مهم را در نظر بگیریم. به عنوان مثال شما در حال تصمیم گیری در مورد  استخدام یک نیروی جدید برای شرکت خود هستید. می خواهیم ببینیم با استفاده از مراحل تصمیم گیری شما چگونه می توانید بهترین تصمیم را گرفته و فردی را انتخاب کنید که برای موقعیت کاری شرکت شما مناسب تر از سایرین است.

۱-مشکل را مشخص کنید:

قبل از هرچیز باید مسئله و یا مشکلی که می خواهید راجع به آن تصمیم بگیرید را مشخص کنید.ممکن است مشکلی که برای آن به دنبال راه حل و تصمیم گیری هستید را اشتباه شناسایی کنید. یا مشکلی که انتخاب کرده اید خیلی گسترده باشد. در این صورت شما قطار تصمیم گیری را حتی قبل از این که ایستگاه را ترک کند از مسیر خارج خواهید کرد. شما می توانید همه ی مسائل را بر روی کاغذ یادداشت کنید. یادداشت کردن می تواند به شما کمک کند که آنچه می خواهید در مورد آن تصمیم گیری کنید به خوبی جلوی چشمتان باشد. همچنین باعث می شود اگر چیزی را از قلم انداخته اید به یاد بیاورید. اگر می خواهید یک نیروی جدید برای یا کسب و کار خود استخدام کنید ابتدا مسئله را که ” استخدام یک نیروی جدید ” می باشد مشخص کنید. آن را برروی کاغذ یادداشت کنید. هرآنچه که برای این تصمیم نیاز دارید را هم اضافه کنید. به عنوان مثال اگر شرایط خاص و یا محدودیت های خاصی برای استخدام دارید آن ها را هم یادداشت کنید.

 ۲-اطلاعات مربوطه را جمع آوری کنید:

هنگامی که مسئله خود را مشخص کردید، وقت آن است که اطلاعات مربوط به آن را جمع آوری کنید. یک ارزیابی انجام دهید و بسنجید که افراد در موقعیت های مشابه از چه تکنیک ها و تصمیماتی استفاده کرده اند و چه قدر آن تصمیم موفقیت آمیز بوده است و یا در آن شکست خورده اند. برای استخدام یک نیروی جدید شما باید همه ی اطلاعات مورد نیاز شامل: شرایط کاری، میزان حقوق تعریف شده، توانایی های مورد نیاز برای انجام آن کار، محدودیت سنی، مدرک تحصیلی و … را یادداشت کنید. شما هم چنین می توانید برای جمع آوری اطلاعات، موقعیت های شغلی مشابه را در کسب و کارهای رقبای خود بررسی کنید. مشاهده کنید آن ها برای این موقعیت چه افرادی را با چه توانایی هایی استخدام کرده اند. آیا موفقیت آمیز بوده  وموجب رشد آن کسب و کار شده است یا خیر.

یک نکته ی مهم:

مراقب باشید داشتن اطلاعات بیش از حدی که به آن نیاز دارید ممکن است باعث شود شما گیج شوید  و بیش از حد گرفتار شوید. این ممکن است فرآیند تصمیم گیری را برای شما پیچیده تر کند.

۳-تصمیم های جایگزین را شناسایی کنید:

با داشتن اطلاعات مرتبط راه حل های ممکن را برای مشکل خود شناسایی کنید.زمانی که می خواهید راه حل یک مسئله را پیدا کنید، احتمالا بیش از یک مورد یا راه حل وجود دارد. اگر می خواهید نیروی جدید استخدام کنید به این فکر کنید آیا استخدام یک نیروی جدید تنها راه حل مسئله ی شماست؟ آیا با افزایش ساعت کاری سایر کارکنان نمی توانید نیاز خود را برطرف کنید؟ با هوشمند سازی سیستم کاری خود چه طور؟

۴-شواهد را بسنجید:

هنگامی که چندین گزینه را برای رفع مسئله خود شناسایی کردید، شواهد موافق یا مخالف تصمیم های جایگزینی که پیدا کرده اید را بسنجید. ببینید سایرین برای رفع این مشکل چه کرده اند. اگر به آن ها دسترسی ندارید می توانید در اینترنت جست و جو کنید و نظرات در مورد موقعیت مشابه خود را بخوانید. ببینید چه پیامدهایی برای آن ها داشته است. مشکلات احتمالی را برای هریک از گزینه های خود به دقت بررسی کنید تا بتوانید بهترین راه حل را انتخاب کنید. به عنوان مثال می توانید در شبکه های مجازی از افراد با کسب و کار مشابه خود پرس و جو کنید. و یا صفحات آن ها بررسی کرده و ببینید چه کسی و با چه ویژگی هایی را استخدام کرده اند. یا اگر صفحه ی نظرسنجی کارکنان دارند می توانید بررسی کنید چه قدر از شخص مورد نظر رضایت داشته اند.

۵-از بین گزینه ها بهترین را انتخاب کنید:

این قسمت بخشی از فرآیند تصمیم گیری است که در آن شما در واقع تصمیم می گیرید. امیدوارم تصمیمی که باید بگیرید را به خوبی شناسایی و روشن کرده باشید، تمام اطلاعات مرتبط را جمع آوری کرده و مسیرهای را به خوبی تشخیص داده باشید. در این قسمت شما باید برای یک انتخاب درست از میان انتخاب های موجود آماده شوید. از میان تمام افرادی که رزومه ی آن ها را بررسی کردید و به نظر برای کار شما مناسب هستند باید یک نفر را انتخاب کنید.

۶-در جهت اجرایی کردن تصمیم خود اقدام کنید:

وقتی تصمیم خود را گرفتید به آن عمل کنید! برای این که تصمیم خود را ملموس و قابل دستیابی کنید، برنامه ای تهیه کنید. یک نقشه ی راه مرتبط با مشکل خود تهیه کنید و سپس در هر مرحله وظایفی که دارید را مشخص کنید و به آن عمل کنید. اکنون زمان آن رسیده است که با فردی که انتخاب کرده اید تماس بگیرید، برنامه ی کاری را برای او ارسال کنید. وظایف او را مشخص کرده و با اون در میان بگذارید. هم چنین اهداف ماهانه و سالانه را مشخص کرده و برای او توضیح دهید.

۷-تصمیم خود را مرور کنید:

نگاهی صادقانه به تصمیم خود بیندازید. آیا مشکل را حل کرده اید؟ به پاسخ سوال خود رسیده اید؟ آیا به اهداف خود رسیده اید؟

اگر پاسخ شما مثبت است وبه خوبی به اهدافی که مد نظر داشته اید رسیده اید، تبریک می گویم شما توانستید بهترین تصمیم را بگیرید و به خوبی از پس حل مشکل خود بربیایید. شما می توانید تجربیات خود از تصمیم گیری را یادداشت کنید و در مسائل بعدی از آن ها استفاده کنید. اما اگر پاسخ شما منفی است، هیچ اشکالی ندارد ناامید نشوید و به خاطر داشته باشید موفقیت حاصل شکست های بسیار است. مشکلات خود را بررسی کنید ببینید کجای مسیر را اشتباه رفته اید. کجا می توانستید بهتر عمل کنید. آن ها را یادداشت کنید و فرآیند تصمیم گیری را از اول شروع کنید. این بار حتما تصمیم درست تر و بهتری خواهید گرفت.

اگرچه تغییرات جزئی زیادی در مراحل تصمیم گیری در اینترنت، کتاب های درسی و کسب و کار و در ارائه های راهبردی وجود دارد اما مختصصان معمولا از این هفت مرحله استفاده می کنند. یادگیری مراحل مطرح شده و تمرین آن ها می تواند به شما کمک کنید تا تصمیمات درست تری در موقعیت های حساس بگیرید.

ابزارهای تصمیم گیری:

علاوه بر مراحل یادگیری ابزار هایی برای تصمیم گیری بهتر وجو دارند از جمله:

رسم نمودار درختی:

بسته به تصمیمی که گرفته اید ممکن است بخواهید شواهدی که به دست آورده اید را از طریق نمودار درختی بسنجید. نمودار درختی به شما کمک می کند تا بتوانید تمام گزینه های خود را بر روی نمودار بیاورید و مزایا و معایب آن ها را بررسی کنید و در کنار یک دیگر ببینید تا بتوانید بفهمید کدام گزینه انتخاب بهتری است. برای مثال در مرحله ی پنجم تصمیم گیری می توانید از این نمودار استفاده کنید برای این که بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.

رسم جدولی از معایب و مزایای تصمیم خود:

شما هم چنین می توانید یک جدول از مزایا و معایب تصمیم خود رسم کنید. ببینید هر کدام از گزینه های پیش روی شما چه مزیت ها و چه معایبی دارند. هم چنین بسنجید که کدام برای شما مهم تر است و با کدام یک از معایب مطرح شده نمی توانید کنار بیایید.

جمع بندی:

در این مقاله با یک دیگر مراحل تصمیم گیری اصولی را مورد بررسی قرار دادیم. هرچند تصمیم گیری بسیار پیچیده تر از این است که بتوان به صورت کامل درمورد روش و اصول آن صحبت کرد.اما به هرشکل آگاهی و توجه به مراحلی که بیان شد به شما کمک می کند بتوانید تصمیم درست و منطقی تری بگیرید.

البته توجه داشته باشید که برای هر تصمیم گیری همیشه راه های بسیار متفاوتی وجود دارد، شاید شما بتوانید نمودار تصمیم گیری خود را به نحوه دیگری و منحصر به خودتان رسم کنید. به هرشکل چیزی که اهمیت دارد این است که از درستی آن به خوبی آگاه شوید. همچین یادتان باشد تصمیم گیری یک توانایی ذاتی نیست بلکه یک هنر و یک مهارت قابل کسب است. مهارتی که باید ابتدا درباره ی آن تحقیق کنید، بیاموزید و سپس به تمرین آموخته های خود بپردازید تا بتوانید از آموخته های خود در موقعیت های مختلف بهترین استفاده را کنید.

با ۷ مرحله ای که بیان کردم به علاوه برخی ابزارها شما می توانید سریعتر تصمیمات آگاهانه تری بگیرید. هم چنین می توانید برای بهبود تصمیم گیری های خود مقاله ی زیر را نیز مطالعه کنید.

۱۰ تکنیک ناگفته برای بهبود مهارت تصمیم گیری