حتما این ضرب المثل را شنیده‌اید که می‌گوید: “سحرخیز شو تا کامرا شوی!” آیا واقعا اگر سحرخیز شویم کامرا می‌شویم؟ قطعا بارها تصمیم گرفته‌اید سحرخیز شوید اما منصرف شده‌اید. احتمالا با خودتان گفته‌اید مگر همه افراد دنیا باید سحرخیز باشند؟ مگر نه اینکه هر شخصی ویژگی‌های خاص خودش را دارد! شاید برخی افراد شبها بازدهی بهتری نسبت به صبح‌ها داشته باشند! پس چرا باید همه افراد سحرخیز باشند؟ اصلا این سحرخیز بودن چه سودی دارد؟
در این مقاله قرار است راجع به سحرخیزی صحبت کنیم. راجع به اینکه سحرخیزی چه مزایا و دستاوردهایی برای ما دارد. حتی راجع به معایب سحرخیزی هم سخن خواهیم گفت. در نهایت راهکارهایی برای سحرخیز شدن به شما ارائه خواهیم داد. حتما تا پایان این مقاله با ما باشید، خدا را چه دیدید شاید به کمک همین مقاله مسیر زندگیتان تغییر کرد.
سحرخیزی چه فایده‌ای دارد؟
در ابتدای مقاله می‌خواهم از مزایای سحرخیزی برایتان بنویسم. طی بررسی‌های انجام شده سحرخیزی تاثیرات قابل توجهی در زندگی و سلامت افراد دارد. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین مزایای آن اشاره می‌کنم.
· رابطه سحرخیزی و تناسب اندام
وقتی که صبح زود از خواب بیدار می‌شوید زمان بیشتری برای انجام کارهای روزانه خود دارید. بنابراین می‌توانید ورزش را نیز در برنامه روزانه خود قرار دهید و بخاطر کمبود وقت آن را کنار نمی‌گذارید. همچنین باعث می‌شود صبح‌ها کارهای بیشتری انجام دهید و به سبب آن انرژی بیشتری هم مصرف می‌کنید.
اگر بخواهیم از جنبه دیگر به قضیه نگاه کنیم، زمانی که بدنتان به سحرخیزی عادت کند، صبح‌ها با انرژی بیشتری از خواب بیدار می‌شوید. وقتی پرانرژی هستید تمایل بیشتری برای ورزش کردن دارید. راستش را بخواهید ورزش‌های اول صبح حس و حال بهتری دارند، کافی است یک بار امتحان کنید تا عاشقش شوید.
· رابطه سحرخیزی و قدرت یادگیری
به طور معمول صبح زود در بازه زمانی ۵ تا ۸ صبح سکوت و آرامش بیشتری حکم فرماست. در این ساعات می‌توان کارهایی که نیاز به آرامش و تمرکز بالاتری دارند را انجام داد. در این بازه زمانی معمولا عوامل مزاحم کمتری وجود دارد. درصد زیادی از افراد در این تایم خواب هستند و افراد کمتری به شما پیام داده یا با شما تماس می‌گیرند.
طبق آخرین تحقیقات روانشناسان، در این بازه زمانی ما بیشترین انگیزه و انرژی را برای شروع یک زندگی دوباره داریم. پس طبیعتا اگر به یادگیری هم بپردازیم بازدهی بالایی خواهیم داشت. پیشنهاد می‌کنم کتاب باشگاه ۵ صبحی‌ها و کتاب صبح جادویی را مطالعه کنید تا با برکات سحرخیزی بیشتر آشنا شوید.
· رابطه سحرخیزی و اعتماد به نفس
عموما افراد سحرخیز اعتماد به نفس بالاتری دارند. چرا؟ چون نسبت به درصد زیادی از مردم زودتر از خواب بیدار می‌شوند و فرصت بیشتری برای انجام کارهایشان دارند. شخصی که ۵ صبح بیدار می‌شود، ورزش می‌کند، صبحانه می‌خورد و چند مورد از کارهای مهم روزش را انجام می‌دهد؛ نسبت به شخصی که ساعت ۱۰ صبح بیدار می‌شود و تازه مشغول خوردن صبحانه می‌شود، استرس کمتر و احساس خیلی بهتری دارد.
واضح است که افراد سحرخیز پیشرفت بیشتری در زندگی کاری و شخصی خواهند داشت؛ زیرا در ساعات طلایی هر روز به بخش زیادی از کارهایشان می‌رسند. اینکه ببینید هر روز چند گام جلوتر از افراد دیگر هستید، در طولانی مدت اثر خود را نشان خواهد داد و اعتماد به نفستان را بالا می‌برد.
· رابطه سحرخیزی و موفقیت
بنظرتان سحرخیزی ربطی به میزان موفقیت دارد؟ با بررسی زندگی افراد موفق می‌توانیم به جواب این سوال برسیم. بسیاری از افراد موفق جهان سحرخیز هستند. در ادامه به چند مورد اشاره می‌کنیم:
جک دوروسی: مدیرعامل توییتر و اسکویر می‌گوید که هر روز قبل از طلوع آفتاب از خواب بیدار می‌شود و ۶ مایل می‌دود.
میشل اوباما: رییس جمهور سابق آمریکا نیز جز سحرخیزان است. او هر روز صبح ساعت ۵ از خواب بیدار می‌شود و تنیس تمرین می‌کند. او این نکته را ذکر کرده که اگر صبح‌ها ورزش نکند احساس خوبی نخواهد داشت.
باب ایگر: مدیرعامل دیزنی هر روز ساعت ۴:۳۰ از خواب بیدار می‌شود. در این تایم دوچرخه سواری می‌کند و تمرین‌های با وزنه را نیز انجام می‌دهد. او اعتقاد دارد ورزش صبحگاهی استرسش را کاهش می‌دهد.
| ردیف | نام | سمت | ساعت حواب | ساعت بیداری |
| ۱ | تیم کوک | مدیرعامل اپل | ۹:۳۰ شب | ۴:۳۰ صبح |
| ۲ | ریچارد برانسون | موسس گروه ویرجین | ۱۲ شب | ۵-۶ صبح |
| ۳ | بیل گیتس | موسس مایکروسافت | ۱۲ شب | ۷ صبح |
| ۴ | ایندار نوئی | مدیرعامل پپسی | ۱۱ شب | ۴ صبح |
| ۵ | آریانا هافینگتون | موسس هافینگتون پست | ۱۰ شب | ۵ صبح |
| ۶ | جک دوروسی | موسس توئیتر | ۱۰:۳۰ شب | ۵:۳۰ صبح |
| ۷ | تیم آمسترانگ | مدیرعامل AOL | ۱۱ شب | ۵ صبح |
| ۸ | ماریسا میر | مدیرعامل یاهو | ۱۲ شب | ۴-۷ صبح |
| ۹ | هلنا موریسی | مدیرعامل گروه سرمایه‌گذاران نیوتن | ۱۱ شب | ۵ صبح |
| ۱۰ | جف بزوس | مدیرعامل آمازون | ۱۰ شب | ۵ صبح |
| ۱۱ | الون ماسک | مدیرعامل نسلا موتور | ۱ نیمه شب | ۷ صبح |
| ۱۲ | حین آن گادیا | مدیرعامل ویرجین مانی | ۱۰:۳۰ شب | ۶:۲۰ صبح |
در کنار این افراد استثناهایی نیز وجود دارد. مثلا جف بزوس مدیر عامل سایت آمازون که بزرگ‌ترین سایت فروش کالا در جهان است، سحرخیز نبوده است. او شبها انقدر در محل کارش مشغول به کار میشد که نزدیک به صبح می‌خوابید. بنابراین مجبور میشد روز بعد تا نزدیک ظهر بخوابد. همه افراد نمی‌توانند این سبک را دنبال کنند. معمولا بازدهی و کارایی مغز، صبح‌ها بیشتر از شب‌هاست. اما مواردی همچون جف بزوس هم وجود دارند.
نکته جالب این ماجرا اینجاست که حتی جف بزوس هم این سبک زندگی را ادامه نداد. او نیز هم اکنون که کارش رونق گرفته، به سحرخیزی روی آورده است. جف هم اکنون هر روز صبح ساعت ۵ صبح از خواب بیدار می‌شود. از زندگی او می‌توان درس‌های مختلفی گرفت. اینکه گمان نکنید زمانی که به موفقیت رسیدید می‌توانید تا هر زمان که می‌خواهید بخوابید. شاید برای رسیدن به موفقیت سحرخیزی چندان ضروری نباشد، اما برای نگه داشتن موفقیت باید سحرخیز شد.
این نکته را هم ذکر کنم که امکان این وجود دارد که اگر جف عادت سحرخیزی را از همان ابتدا داشت، شاید حتی سریعتر به موفقیت می‌رسید.
آیا سحرخیزی معایبی هم دارد؟
طبق تحقیقات سحرخیزی معایب خاصی ندارد اما ممکن است چالش‌هایی برایتان ایجاد کند. در ادامه به چند مورد از آنها اشاره می‌کنم.
· رابطه سحرخیزی و خستگی:
برخی افراد می‌گویند هنگامی که صبح زود از خواب بیدار می‌شوند کل روز خسته و بی‌حوصله هستند. به چند دلیل این اتفاق می‌افتد: شب گذشته به اندازه کافی نخوابیده‌اید (میانگین ۸ ساعت)، خواب با کیفیتی نداشته‌اید و تازه مسیر سحرخیزی را شروع کرده‌اید.
در ابتدای مسیر طبیعی است که سحرخیزی برایمان سخت باشد، اما به مرور زمان آسان‌تر می‌شود. اگر برنامه ریزی خوبی داشته باشید با استراحت‌های به موقع، می‌توانید این خستگی را کاهش دهید. پیشنهاد می‌کنم مقاله اصول برنامه ریزی را حتما مطالعه کنید.
· رابطه سحرخیزی و روابط اجتماعی:
یکی از سخت‌ترین چالش‌های سحرخیزی، روابط با دوستان و خانواده است. چنانچه بخواهید سحرخیز باشید باید شبها زودتر بخوابید و خب خیلی از مهمانی‌ها و دورهمی‌ها معمولا شب برگزار می‌شوند. این مسئله می‌تواند کمی شرایط را برایتان سخت کند.
خیلی خوب میشد اگر همه مردم و دوستان ما ساعت خواب منظمی داشتند و سحرخیز بودند؛ آنگاه ساعت مهمانی‌ها طوری تنظیم میشد که خوابمان بهم نریزد.
برای حل این مشکل می‌توان چند اقدام انجام داد: زودتر از بقیه مهمانی را ترک کنید، اگر امکانش وجود داشت ساعت دورهمی‌ها را جا به جا کنید که زودتر شروع شود و درنهایت با افرادی معاشرت کنید که مثل خودتان سحرخیز باشند.
هر چند می‌دانم عملی کردن موارد بالا کار راحتی نیست و اکثر اوقات نمی‌توان انجامشان دادن J اما وظیفه خود دانستم که به آنها اشاره کنم… در نهایت تنها راهی که برایتان باقی می‌ماند این است که چند شب در ماه کمتر بخوابید و یا سحرخیزی را چند روز کنار بگذارید.
راهکارهای سحرخیزی
همانطور که دیدید مزایای سحرخیزی بسیار بیشتر از معایب آن است. حال که از مزایا و معایب سحرخیزی گفتیم احتمالا تمایلتان برای سحرخیزی بیشتر از قبل شده است. زمان آن رسیده است که راهکارهای سحرخیز شدن را برایتان بگویم J مواردی که ذکر می‌کنم تست شده هستند و با مداومت به شما کمک می‌کنند تا سحرخیز شوید. باز هم روی این نکته تاکید می‌کنم که باید مداومت داشته باشید و زود ناامید نشوید تا نتیجه بگیرید.
· خوابتان را تنظیم کنید
طبق گفته محققان بدن انسان به طور میانگین به ۸ ساعت خواب شبانه نیاز دارد. حال تصور کنید که قصد دارید ساعت ۶ صبح از خواب بیدار شوید. برای آن که خوابتان کامل باشد و بعد از بیداری احساس خستگی نداشته باشید، باید حدودا ساعت ۱۰ شب بخوابید.
فکر می‌کنم حالا متوجه شدید که چرا اکثر اوقات نمی‌توانید صبح زود از خواب بیدار شوید. اکثرتان در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن ساعت ۱۲ الی ۱ شب می‌خوابید و انتظار دارید صبح روز بعد ساعت ۶ صبح، سرحال و پرانرژی از خواب بیدار شوید. تا زمانی که خواب با کیفیت و به اندازه‌ای نداشته باشید نمی‌توانید سحرخیز شوید.
شما باید تایم خواب و بیداریتان را طبق سیکل خواب تنظیم کنید. هر سیکل خواب ۹۰ دقیقه دارد و باید ۵ سیکل را طی کنید، سپس از خواب بیدار شوید. اگر زمانی که در چرخه خواب عمیق قرار دارید از خواب برخیزید، خسته و کسل خواهید بود. بنابراین اگر قصد دارید ساعت ۶ صبح از خواب برخیزید، باید ساعت ۱۰:۳۰ بخوابید.
| تغییر چرخه خواب متناسب با سن هر فرد | |||||
| سن | ۲۰ سال | ۴۰ سال | ۶۰ سال | ۷۰ سال | ۸۰ سال |
| زمان موردنیاز برای رفتن به خواب رفتن | ۱۶ دقیقه | ۱۷ دقیقه | ۱۸ دقیقه | ۱۸/۵ دقیقه | ۱۹ دقیقه |
| کل زمان خواب | ۷ ساعت | ۷ ساعت | ۶ ساعت | ۶ ساعت | ۵ ساعت |
| زمان خواب معمولی | ۵۷% | ۵۱% | ۵۳% | ۵۵% | ۵۷% |
| زمان خواب آرام | ۲۰% | ۱۵% | ۱۰% | ۹% | ۷/۵% |
| زمان خواب REM | ۲۲% | ۲۱% | ۲۰% | ۱۹% | ۱۷% |
| زمان خوابیدن در رختخواب | ۹۵% | ۸۸% | ۸۴% | ۸۲% | ۷۹% |
| منبع: مجله SLEEP، نوامبر ۲۰۰۲ | |||||
طبیعتا نمی‌توان یک روزه تایم خواب و بیداری را تنظیم کرد. همان طور که زود بیدار شدن از خواب سخت است، زود خوابیدن هم کار چندان راحتی نیست. بدن انسان پس از چند روز به ساعت خواب و بیداری خاصی عادت می‌کند؛ بنابراین باید به تدریج ساعت خوابتان را تغییر دهید و هر شب کمی زودتر از شب قبل بخوابید و صبح‌ها کمی زودتر از روز قبل از خواب بیدار شوید.
باید چند هفته به خودتان زمان بدهید تا ساعت فیزیولوژیک بدنتان به تایم جدید عادت کند. خواهید دید که پس از مدتی به راحتی می‌توانید صبح زود از خواب بیدار شوید.
· از قانون ۵ ثانیه استفاده کنید
نمی‌دانم قبلا اسم قانون ۵ ثانیه را شنیده‌اید یا نه، اما این قانون یکی از کاربردی‌ترین قوانین ابداع شده است. خانم مل رابینز قانون ۵ ثانیه را ابداع کرده است. طبق این قانون شما برای انجام هر کاری فقط و فقط پنج ثانیه مهلت دارید. اگر می‌خواهید کاری انجام دهید یا فکری در سرتان دارید، تنها پنج ثانیه زمان دارید آن را عملی کنید.
اگر این پنج ثانیه را از دست بدهید دیگر ذهنتان به سراغ آن کار نخواهد رفت. حال چگونه می‌توان به کمک این قانون سحرخیز شد؟ کافی است هر روز صبح زمانی که زنگ گوشیتان به صدا در می‌آید یا کسی شما را صدا می‌زند، از عدد پنج تا یک را به طور معکوس بشمرید. و قبل از رسیدن به عدد یک از جای خود برخیزید.
به هیچ چیز دیگری فکر نکنید. فقط اعداد را در ذهنتان تصور کنید و قبل از به پایان رسیدن شمارشتان از جایتان بلند شوید. کافی است این روند را چند روز پشت سر هم تکرار کنید. خواهید دید پس از مدتی به راحتی می‌توانید از خواب برخیزید.
راستی اگر دوست دارید راجع به قانون ۵ ثانیه بیشتر بخوانید، می‌توانید مقاله‌ای که در این زمینه برایتان آماده کرده‌ایم را نیز مطالعه کنید.
· برای خودتان انگیزه ایجاد کنید
بیایید به دوران کودکیمان برگردیم. یادتان هست زمانی که قرار بود به مسافرت برویم چه حس وحالی داشتیم؟ آنقدر شوق و ذوق داشتیم که زودتر از شب‌های دیگر به تخت خوابمان می‌رفتیم تا به خیال خودمان زودتر صبح شود. صبح که میشد با اولین باری که صدایمان می‌زدند از خواب بیدار می‌شدیم. احساس خستگی نمی‌کردیم و حتی اگر خوابمان هم می‌آمد دوست نداشتیم دوباره بخوابیم.
بنظرتان چرا چنین حس و حالی داشتیم و سحرخیزی برایمان دشوار نبود؟
دلیلش واضح است. چون انگیزه داشتیم. انگیزه و اشتیاق برای بیدار شدن خیلی مهم است. برای آن که بتوانید صبح زود از خواب بیدار شوید باید دلیلی محکم و برنامه‌ای برای انجام دادن داشته باشید. دلیلتان باید آنقدر محکم باشد که وقتی زنگ ساعت به صدا درمی‌آید با خودتان بگویید یا الان بیدار می‌شوم یا باید با چیزهایی که می‌خواهم داشته باشم خداحافظی می‌کنم.
بارها و بارها از اهمیت هدفگذاری و برنامه‌ریزی گفته‌ایم، این بار هم می‌گوییم. تا زمانی که هدف‌های واضح و روشن و برنامه‌ای اصولی برای رسیدن به آنها نداشته باشید، سبک زندگیتان اصلاح نخواهد شد و به موفقیت نخواهید رسید. اگر در زمینه هدفگذاری مشکل دارید می‌توانید مقاله اختصاصیمان در رابطه با این موضوع را مطالعه کنید: لینک
· قبل از خواب این نکات را رعایت کنید
خوابیدن آداب خاصی دارد که اگر آنها را رعایت کنید هم کیفیت خوابتان بیشتر می‌شود و هم راحت‌تر می‌توانید سحرخیز شوید. قبل از خوابتان این چند نکته را حتما رعایت کنید:
-
دمای اتاق خوابتان را تنظیم کنید:
اتاق خوابتان نباید خیلی گرم یا خیلی سرد باشد. محققان پیشنهاد می‌کنند در هوای خنک بخوابید تا خواب بهتری داشته باشید.
اتاق خوابتان را تاریک کنید: بدن انسان هورمونی به نام ملاتونین ترشح می‌کند تا خوابالود شده و خواب عمیق‌تری داشته باشید. اما این هورمون زمانی که در تاریکی قرار می‌گیریم ترشح می‌شود. در حقیقت بدن انسان به گونه‌ای آفریده شده تا در هنگام روز به کار و فعالیت بپردازد و شب هنگام استراحت کند و بخوابد (به این ریتم، ریتم سیرکارتین می‌گویند). زمانی که محیط تاریک باشد بدن متوجه می‌شود که شب شده و زمان استراحت و خواب است. پس هورمون ملاتونین را ترشح می‌کند تا بتوانیم به خواب برویم.
-
گوشی موبایلتان را کنار بگذارید:
اگر هنگام خواب نور مصنوعی در محیط وجود داشته باشد، مثلا چراغ خوابتان روشن باشد و یا با گوشی موبایلتان مشغول بازی باشید، بخاطر وجود نوری به نام نورآبی در اشعه گوشی موبایل، این حس به مغز القا می‌شود که هنوز شب نشده است. به این ترتیب هورمون ملاتونین به میزان کمی ترشح می‌شود و یا حتی ممکن است ترشح نشود و شما مدت بیشتری بیدار خواهید ماند و تایم خوابتان بهم می‌ریزد.
حتی اگر گزینه فیلتر نور آبی گوشی تلفنتان را روشن کنید باز هم ممکن است دچار اختلال در خوابتان شوید! بدون شک زمانی که با گوشی تلفن همراهمان کار می‌گنیم با جستجو در شب‌های اجتماعی و چت با دوستان، در معرض اخبار و اطلاعات قرار می‌گیریم. این اخبار و اطلاعات می‌تواند ذهن شما را درگیر کنند و باعث ایجاد احساساتی همچون نگرانی، اضطراب، هیجان، خشم و… شوند. این احساسات و افکار ممکن است باعث بی‌خوابی شما شود. حتی ممک است به خواب بروید اما خواب با کیفیتی نداشته باشید و کابوس ببینید.
بنابراین به یاد داشته باشید که قبل از خواب علاوه بر اینکه اتاق را تاریک می‌کنید، وسایل الکترونیکی همچون گوشی موبایلتان را نیز کنار بگذارید. پیشنهاد می‌کنم مقاله تاثیر استفاده از وسایل الکترونیکی قبل از خواب را مطالعه کنید.
-
قبل خواب غذا نخورید:
اگر بلافاصله قبل از خواب شام بخورید دیرتر خوابتان می‌برد. فرآیند هضم و جذب غذا، فرآیند پیچیده‌ای است که انرژی زیادی از بدن می‌گیرد. خصوصا اگر پرخوری کرده باشید زحمت این کار دو چندان می‌شود.
برای آن که خواب با کیفیت‌تری داشته باشید و آسوده بخوابید، بین شام و خوابتان حداقل دو ساعت فاصله بگذارید. همچنین از خوردن وعده‌های غذایی پرحجم هنگام شام خودداری کنید.
· هشدار تنظیم کنید
یکی از بدیهی‌ترین کارها برای بیدار شدن از خواب تنظیم هشدار است. اما این تنظیم هشدار هم قواعد خاص خودش را دارد. برای آن که با صدای زنگ موبایل یا ساعتتان بیدار شوید باید چند نکته را رعایت کنید:
- موبایل یا ساعتتان را در جایی دورتر از محل خوابتان قرار دهید تا مجبور شوید برای قطع کردنش از جایتان برخیزید.
- سعی کنید بیش از دو هشدار تنظیم نکنید. برخی افراد عادت دارند هر پنج دقیقه یک هشدار تنظیم می‌کنند. مثلا اگر قرار است ساعت ۷ از خواب بیدار شوند چند هشدار پشت سرهم قرار می‌دهند: ۶:۴۵- ۶:۵۰- ۶:۵۵- ۷:۰۰. واضح است که شما در نهایت با آخرین زنگ از خواب بیدار می‌شوید. با تنظیم این همه هشدار عادت می‌کنید که هر بار بیداریتان را عقب بیندازید و هر بار بیدار شدن برایتان سخت‌تر خواهد شد. همان طور که پیش‌تر گفتیم بهتر است از قانون پج ثانیه استفاده کنید.
- زنگ هشدارتان را پر سر و صدا انتخاب کنید. هر چه آهنگی که انتخاب می‌کنید هیجانی‌تر باشد سریعتر از خواب بیدار می‌شوید. یادتان باشد هر چند هفته یک بار باید زنگ هشدارتان را تغییر دهید، چون پس از مدتی صدای زنگ برایتان عادی می‌شود و ممکن است بیدارتان نکند.
سخن پایانی
همان طور که قول داده بودم از مزایا و معایب سحرخیزی برایتان نوشتم و راهکارهایی که برای سحرخیزی امتحانشان را پس داده بودند به شما معرفی کردم. حال نوبت شماست که تصمیم بگیرید می‌خواهید سحرخیز شوید یا نه… کسی نمی‌تواند شما را مجبور به کاری کند.
شاید با خودتان بگویید من با شب زنده‌داری بازدهی بهتری دارم و به تمام کارهایم می‌رسم. به هر حال بدن انسان قابلیت سازگاری با شرایط را دارد. اما این نکته را به خاطر داشته باشید که در سراسر جهان صبح‌ها تایم کار و تلاش و شبها تایم خواب و استراحت است. اگر بتوانید با ریتم جهانی هماهنگ شوید یقینا سرعت پیشرفتتان بیشتر خواهد شد.
تا کنون کدام روش‌ها را برای سحرخیزی امتحان کرده‌اید؟ کدام روش‌ها برایتان موثرتر بودند؟
به قلم: فهیمه بصیرت
بدون دیدگاه