قبل از اینکه به بحث روانشناسی پول برسیم، بیایید نگاهی به خود پول بیندازیم.
زمانی که بحث اقتصادی بین مردم شکل می گیرد، معمولا چنین سوالاتی مطرح می‌شود:
– در بازار سهام چه می گذرد؟
-چه زمانی باید سرمایه خود را وارد بازار کنیم و چه زمانی باید آن را برداشت کنیم؟
-چه زمانی برای خرید سهام مناسب است؟
-چقدر باید پس انداز داشته باشیم؟ و…
این گونه سوالات همیشه مطرح شده اند اما مهم ترین عاملی که در این سوالات از آن چشم پوشی می شود، عامل انسانی است.
واقعیت این است که ارتباط انسان با پول همیشه یا نادیده گرفته می شده یا خیلی کم به آن توجه می شده.
در صورتی که در نظر گرفتن این عامل به قدری مهم است که برای اساسی ترین تصمیم گیری های مالی به آن احتیاج دارید.
برای موفقیت مالی، به چیزی فراتر از معلومات و دانش اقتصاد نیاز دارید؛ روانشناسی پول!
وقتی که اول ماه حقوق خود را دریافت می‌کنید؛ معمولا خرج کردنتان خیلی بیشتر از آخر ماه است. به این دلیل که شما فکر می‌کنید تا آخر ماه همینقدر پول خواهید داشت. در صورتی که وقتی اصولی در مورد مخارج خود تصمیم بگیرید، تا پایان ماه مشکلی ایجاد نمی‌شود. در نتیجه اینجاست که روانشناسی پول، راه را برایتان هموار می‌کند.
چرا روانشناسی پول مهم است؟
شما هر چقدر هم که باهوش باشید اما وقتی نتوانید احساسات خود را کنترل کنید یا ندانید باید با پول خود چگونه رفتار کنید، متاسفانه با شکست مالی رو به رو خواهید شد.
برای جلوگیری از این اتفاق، به شما پیشنهاد میکنم که با این مقاله همراه باشید تا بیاموزید چطور در دام تله های ذهنی نیوفتید و از نظر مالی رشد فوق العاده ای کنید.
در این مقاله قرار است برای شما به بررسی نقش عوامل رفتاری مختلف در موفقیت ها و شکست های تجاری بپردازم. از طرفی نیز نشان می دهم که انگیزه های انسانی و عوامل خارج از کنترل ما_مانند شانس و ریسک_ چگونه در موفقیت های مالی نقش دارند.
برای مثال اگر به عنوان یک فریلنسر فعالیت کنید، روانشناسی پول خیلی به کارتان می‌آید. افراد فریلنسر نیاز بیشتری به مدیریت پول خود دارند. زیرا درآمدشان مانند کارمندها ثابت نیست. اگر دوست دارید با دنیای فریلنسری بیشتر آشنا شوید، پیشنهاد میکنم به مقاله مربوط در سایت ما سر بزنید.
نگاه افراد به پول متفاوت است
پول همه جا هست و همه را تحت تاثیر قرار می دهد. جالب اینجاست که هر فردی یک نگاه خاص و کاملا متفاوت به پول دارد. رفتار هر کس با پول نیز همینطور است و همین رفتار انسان ها با پول است که جریان های مالی را کنترل می کند. با این حال چگونگی رفتار یک فرد با پول ممکن است برای خودش منطقی باشد، اما از نظر دیگران می تواند احمقانه باشد.
عوامل تاثیر گذار در رفتار انسان با پول
۱-احساساتِ آسیب زننده!
از ناخودآگاهانه ترین مسائل در جریان های مالی، احساسات هستند. احساسات در تصمیمات مالی تاثیر به سزایی دارد. احساساتی مانند حسادت، طمع، خوش بینی و…
شخصی را تصور کنید که صرفا به خاطر حسادت به دیگری، پولشان را صرف چیزهایی می‌کنند که برایشان هیچ ضرورتی ندارد. یا اشخاصی که برای به رخ کشیدن ثروت خود، خرج هایی می کنند که در حالت عادی اصلا معقول نیست. همین احساسات منفی می تواند برای آنها بسیار گران تمام شود و سرمایه خود را از دست دهند.
در نقطه مقابل این قضیه، عواطف مثبتی مانند خوش بینی و امیدواری می تواند در زندگی مالی فرد بسیار مؤثر باشد. تحقیقات ثابت کرده است که اگر شما ذهن و روان خود را از هیجانات منفی پاکسازی کرده و با احساسات مثبت جای خالی آنها را پر کنید، قدرت تصمیم گیری و کنترل اوضاع زندگی شما به طرز شگفت آوری تقویت می شود.
در نتیجه با آگاه بودن به عواطف و احساسات، می توان جلوی بسیاری از مشکلات را گرفت.
۲-زمان، یک فاکتور طلایی در روانشناسی پول!
اگر وارن بافت را بشناسید، این را به خوبی می دانید که او از بزرگ ترین سرمایه گذاران دنیا است. چرا که ده‌ها سال با صبر و حوصله، به سرمایه گذاری روی شرکت های محدودی ادامه داد. وقتی که رکود اقتصادی شروع می شد، او مانند خیلی از سرمایه گذاران دیگر، سهام خود را نمی فروخت. تلاش های طولانی مدت و صبر او به مدت چندین سال، باعث شد تا او به ثروت و سودی برسد که کمتر سرمایه گذاری می توانست برسد.
با توجه به همین موضوع، کاملا مشخص است که زمان تاثیر مهمی در مسائل مالی دارد. وقتی به سرعت از این شاخه به آن شاخه می‌پرید، در واقع فرصت پیشرفت و رشد را از خودتان می گیرید. متاسفانه اکثر انسان ها به علت عجول بودن، به کار خود فرصت رشد نمی دهند و انتظار نتایج سریع و سیر دارند. باید به این دسته از دوستان بگویم که هیچ روش کوتاه و سریعی برای طی کردن این مسیر وجود ندارد. فقط باید به اندازه کافی صبوری کنید تا بتوانید به نتایج دلخواه برسید.
۳-ظاهر بین نباشید!
هیچ انسان عاقلی مقدار سرمایه و دارایی‌اش را به دیگران نمی‌گوید و موجودی حسابش را به بقیه نشان نمی‌دهد. پس برای فهمیدن سطح مالی آنها، فقط می‌توان به ظاهرشان توجه کرد.
اما همین ظاهر بینی هم مشکلات خاص خودش را دارد. مثلا افراد بی شماری هستند که برای جلب توجه و به رخ کشیدن ثروت، کالا هایی را می خرند و به نمایش می گذارند که نشان دهنده ی ثروت آنها باشد. در صورتی که شما باید به این نکته توجه کنید که خیلی از آنها واقعا ثروتمند نیستند و فقط از روی سطحی نگری خود این‌کار را می کنند. پس اینکه با دیدن ظاهر زندگی دیگران بخواهیم به باطن زندگیشان پی ببریم، کاری بیهوده و وقت تلف کردن است.
از طرفی به این نکته توجه کنید که همین سطحی قضاوت کردن ها باعث بروز احساسات منفی و تخریب کننده در ذهن شما می شود. پس هر طور شده خودتان را درگیر زندگی دیگران نکنید و روی خود تمرکز کنید.
۴- مشکلِ کافی نبودن!
یکی از اصلی ترین معضلاتی که برای سرمایه گذاران وجود دارد، نارضایتی همیشگی است.
انگار هر چقدر که به دست می آورند و به هر چیز خوبی که می رسند، دنبال یکی بهتر از آن هستند. قانع نبودن و به دنبال کسب چیزهای بهتر، میلی ذاتی است. از طرفی می‌تواند باعث نابودی نیز بشود. وقتی بیش از حد درگیر این می شوید که هرروز بیشتر و بیشتر به دست آورید، ناخودآگاه درگیر یک بازی بی پایان و فرسایشی می شوید که قطعا به ضررتان تمام می شود.
منظور من این نیست که به کل بیخیال پیشرفت شوید و به همین زندگی ای که دارید قانع باشید. حرف من این است که به قدری به دنبال پیشرفت و کسب ثروت باشید که در کنارش آرامش ذهنی و روحی داشته باشید.
۵- به دست آوردن ثروت از حفظ آن راحت تر است!
برای به دست آوردن ثروت هزاران راه وجود دارد؛ اما برای حفظ آن تنها به دو چیز نیاز است: صرفه جویی و محتاط بودن!
این داستان برای خیلی از کسانی که بر حسب شانس در مدت زمان کوتاه ثروتمند شدند، اتفاق افتاده. وقتی که در مدت زمان کم و بدون صبر و شکیبایی خاصی به ثروت هنگفتی می رسید، این احساس در شما ایجاد می شود که انگار برای همیشه قرار است همینقدر ثروتمند بمانید و قرار نیست به قبل برگردید. در صورتی که ثروتمند ماندن خیلی سخت‌تر از ثروتمند شدن است. وقتی که از نظر مالی برای مدتی تأمین هستید، خیال می کنید که دیگر خرج کردن های بی دلیل اشکالی ندارد؛ در صورتی که در همین مواقع باید بیشتر حواستان به پولتان باشد و در خرج کردن آن وسواس بیشتری به خرج دهید.
باید ببینید برای بیشتر کردن پولتان چه کارهایی می‌توانید انجام دهید و کنترل مالی خود را به دست بگیرید. در غیر این صورت با مشکل بزرگی رو به رو خواهید شد؛ به طوری که ممکن است از نظر مالی به شدت به مشکل بخورید و با شکست های پی در پی رو به رو شوید. بنابراین همیشه به صرفه جویی و محتاط بودن در خرج کردن پول اهمیت دهید.
۶- شانس و ریسک؛ دو عامل مهم در روانشناسی پول!
یکی از مسائلی که شاید خیلی برایتان خوشایند نباشد، حضور فعال شانس و ریسک است. برخی از مردم معتقدند که بیشتر موفقیتشان به خاطر شانس خوب است. اغلب مردم نیز معتقدند که هر آنچه به دست می‌آورند، فقط حاصل تلاش بی‌وقفه است. در صورتی که ترکیب تلاش مناسب، شانس و ریسک منجر به موفقیت می‌شود.
خیلی از افراد باهوش ممکن است با وجود اینکه تصمیمات مالی درست و معقولی گرفتند، بد شانسی آورده و قسمت منفی ریسکی که کردند نصیبشان شده. این اتفاقات در مواقعی باعث می شود افرادِ کار درست فکر کنند که اشتباهات وحشتناکی مرتکب شده‌اند در صورتی که اصلا اینطور نیست و این فقط به خاطر شانس و ریسک آن ها بوده است.
دقیقا برعکس این موضوع هم صادق است. خیلی از انسان ها فقط به خاطر شانس و بخت خوبشان به پیشرفت های عجیب و غریبی رسیده‌اند که باعث شده با خود فکر کنند که کارشان درست و بی نقص بوده است.
می دانم که این موضوع ممکن است کمی گیج و سردرگمتان کند و قدرت تشخیص راه و روش درست را برای شما سخت کند. با وجود این، بهتر است همیشه به قدرت و تاثیر شانس و ریسک در تصمیماتتان دقت کنید. مثلا در شکست ها و موفقیت هایتان به نقش این دو نیز توجه کنید و پس از شکست هایتان ناامید نشوید، چرا که ممکن است فقط بدشانسی آورده باشید. نگذارید شکست هایتان روی روحیه تان تاثیر بگذارد. به جایش می توانید با تحلیل شکست هایتان، ایراد های خود را اصلاح کرده و در روند کاری‌تان پیشرفت چشمگیری ایجاد کنید.
۷- دنیا هیچوقت قابل پیش بینی نیست!
نکته قابل توجهی که باید همیشه در نظر داشته باشید، بی ثباتی روند دنیاست. از آنجایی که اوضاع دنیای امروز به شدت ناپایدار است، پس باید خودتان را از لحاظ ذهنی برای هر چیزی آماده کنید.
وقتی از همه نظر برای اتفاقات غیر قابل پیش بینی آماده باشید، کنترل کردن اوضاع برایتان خیلی راحت تر می شود. همانطور که می تواند به طور ناگهانی اتفاقات خوبی بیفتد، به همان اندازه اتفاقات ممکن است اتفاقات ناگوار و پیش بینی نشده رخ دهد.
پس سعی کنید همواره با شرایط ناپایدار دنیا سازگاری پیدا کنید تا کمترین فشار روانی را تحمل کنید. البته که به دست آوردن آمادگی روانی در این مورد نیازمند زمان و صبر و تلاش بسیاری است اما دور از دسترس نیست.
۸- به افراد و موارد خاص توجه نکنید!
رسانه هایی که هر روز در معرضشان قرار داریم، به شدت روی افراد موفق و موفقیت های خاص و نادر تمرکز دارند. یکی از تله هایی که می تواند ذهن شما را به هم بریزد همین موضوع است. با مطالعه و تحقیق راجع به زندگی افراد موفق نه تنها پیشرفت خاصی در زندگی مالی تان اتفاق نمی افتد بلکه می تواند باعث سردرگمی شما نیز بشود. حتی اگر تمامی قدم هایتان را در مسائل مالی همانند افراد موفق و خاص بردارید، احتمال اینکه به موفقیت آنها دست پیدا کنید خیلی پایین است. زیرا شما و شخص موفق مورد نظرتان، شانس و فرصت‌های یکسانی در زندگی ندارید. در واقع عوامل خارج از کنترلِ شما با بقیه متفاوت است.
در عوض بهتر است به جای تمرکز روی موارد و موفقیت‌های خاص، به الگوها و روندهای کلی موفقیت ها و شکست های افراد مختلف توجه کنید. سپس با تحلیل آنها به یک استراتژی مشخص و مفید برای روند کاری خود برسید.
۹- بهترین معلم زندگی کیست؟ شکست یا موفقیت؟
برخی از افراد به طور متعصبانه ای اعتقاد دارند که شکست تنها و بهترین معلم زندگیست و برخی دیگر نیز موفقیت را معلم زندگی خود می دانند. اما بیایید به این مسئله کمی دقیق تر نگاه کنید. خیلی از افراد باهوش و کاربلد هستند که پس از شکست خوردن، به شدت روحیه خود را می بازند چرا که فکر می کنند یک جایی از کارشان فاجعه بوده که منجر به همچین شکستی شده است. در صورتی که ممکن است عوامل خارج از کنترل آن ها منجر به شکست خوردن آن ها شده باشد. بنابراین، شکست خوردن لزوما به این معنا نیست که همیشه مقصر شمایید. پس شکست نمی تواند به تنهایی آموزنده ی خوبی برای زندگی باشد؛ مخصوصا زندگی مالی که به عوامل خارج از کنترلِ شما بسیار وابسته است.
از طرفی وقتی انسان فقط موفقیت های زندگی مالی خود را در نظر بگیرد، به خوبی نمی تواند از وجود نقص ها و خطاهای کاری اش مطلع شود و آن ها را اصلاح کند.
پس شما برای عبرت گرفتن از تجربیات خود و اصلاح خطاها و تقویت نقاط قوت خود_چه در زندگی مالی و یا جنبه های دیگر زندگی_ نیاز به کمک شکست ها و موفقیت هایتان به طور همزمان دارید.
۱۰- تاثیرِ نوپا بودن اقتصاد در روانشناسی پول!
بر خلاف انتظارتان، اقتصاد مالی مدرن حداکثر ۵۰ سال است که وارد دنیای ما شده است. درست است که داد و ستد پول از ۶۰۰ سال پیش شروع شد و تا به امروز ادامه داشته، اما شکل اقتصاد همواره در حال تغییر بوده و هست. انطباق با نظام مالی حاکم بر دنیای امروز به دلیل نوپا بودن، می تواند بسیار سخت باشد. پس از خود انتظار تطابق صد در صد نداشته باشید زیرا فقط باعث بهم ریختگی ذهن و روان شما می شود. پس با فروتنی تمام اجازه ی اشتباه کردن به خودتان را بدهید و از تصمیمات گاها احمقانه نترسید؛ چرا که همه این موضوع را تجربه می کنند. تنها کار مفیدی که می توان در این مسئله انجام داد، اعتماد به تجربیات شخصی و درس گرفتن هر چه بیشتر از آنهاست.
جمع بندی
خلاصه همانطور که گفتم، علاوه بر معلومات اقتصادی، کنترل روان خود در رابطه با پول بسیار مهم و حیاتی است. در نتیجه با رعایت نکات بالا و با گذشت زمان، به خوبی متوجه می شوید که چقدر در گذشته در دام های مختلف ذهنی می افتادید، بی آنکه آگاه باشید.
حالا شما بگویید که در امور مالی تا به حال با کدام یک از مشکلات رفتاری و ذهنی رو به رو شده‌اید؟
همچنین به نظر شما علاوه بر این راهکارها، چه کارهای دیگری برای هموار کردن مسیر ثروتمند شدن می توان انجام داد؟
ساده و گویا بیان شده