درمان اهمال کاری تحصیلی با ۱۱ روش

اگر در حال خواندن این مقاله هستید یعنی به دنبال یافتن راهی برای درمان اهمال کاری تحصیلی خودتان هستید. من نیز مدتی این مشکل را داشتم… می‌دانید چگونه به اهمال کاری در درس دچار شدیم؟

زمانی که دانش آموز بودم یکی از افتخارات من و هم کلاسی‌هایم آن بود که دقیقه نودی باشیم. به احتمال زیاد اکثرتان این اصطلاح را شنیده‌اید… به کسانی در طول ترم درس نمی‌خواندند و دقیقا شب قبل از امتحان به مطالعه می‌پرداختند دقیقه نودی گفته می‌شد! متاسفانه آن موقع نمی‌دانستیم با این کار داریم خودمان را به اهمال کاری تحصیلی عادت می‌دهیم.

این روزها که به واسطه کارم با دانش آموزان و دانشجویان زیادی سروکار دارم، متوجه شدم که درصد بالایی از آن‌ها با مشکل اهمال کاری درسی مواجه شده‌اند… اکثرا در طول ترم به تفریح و سرگرمی‌ می‌پردازند و فصل امتحانات استرس و اضطراب زیادی را تحمل می‌کنند و شب امتحان دنبال راهی می‌گردند تا با سرعت بیشتری درس بخوانند.

چ اتفاقی میفتد که بدون آن که بفهمیم زمان را از دست می‌دهیم و برای شب امتحان کلی درس نخوانده روی دستمان می‌ماند؟ چطور می‌توانیم این مشکل را حل کنیم؟

در این مقاله قصد دارم شما را با اهمال کاری تحصیلی آشنا کنم و با چند راهکار اصولی به شما کمک کنم تا این مشکل را حل کنید.

اهمال کاری تحصیلی چیست؟

به طور کلی زمانی به اهمال کاری دچار می‌شویم که می‌دانیم باید کاری را انجام دهیم اما انجام آن را به تاخیر میندازیم و یا به دلایل مختلف کلا آن را انجام نمی‌دهیم. اهمال کاری در درس نیز به همین معناست. باید درس بخوانیم… ولی نمی‌خوانیم.

هر بار یک چیز را بهانه می‌کنیم و از درس خواندن فرار می‌کنیم. مثلا حجم زیاد دروس، سختی مباحث، بی حوصلگی، استرس و اضطراب، پایین بودن سطح تحمل، ترس از شکست، وابستگی به دیگران، بی علاقگی به دروس و… از جمله عللی است که معمولا برای درس نخواندن بهانه می‌کنیم. یکی از دلایلی که خیلی از دانش‌آموزان و دانشجویان شب امتحانی هستند و دروسشان را دقیقه ۹۰ مطالعه می‌کنند همین اهمال کاری است.

نکته جالب ماجرا اینجا بود که گاهی وقتی دقیقه ۹۰ مطالعه می‌کردیم تمرکزمان بالاتر می‌رفت و نتایج بهتری هم می‌گرفتیم! خودمان هم باورمان نمی‌شد بتوانیم آن حجم از مطالب را در مدت زمانی کم مطالعه کنیم! همین مسئله باعث می‌شد حس قدرت پیدا کنیم و فکر کنیم روش درستی را در پیش گرفته‌ایم.

شاید همین موضوع باعث شد که دقیقه نودی بودن برایمان به عادت تبدیل شود. یک راه حل موقتی خوب پیدا کرده بودیم… اما متاسفانه پشت پرده ماجرا نمی‌دیدیم! واقعیت این بود که در چنین مواقعی فشار و استرس زیادی را تحمل می‌کردیم که در طولانی مدت می‌توانست به ما آسیب بزند. همچنین مطالعه درست شب قبل از امتحان، مطالب را فقط در حافظه کوتاه مدت ما ثبت می‌کند و خلاقیت و توانمندی ما را به شدت کاهش می‌دهد.

فکر می‌کنم حالا به خوبی فهمیده باشید که چرا دقیقه نودی بودن خوب نیست! بنظرتان چگونه می‌توان برای هر بهانه پادزهری ارائه داد تا از درس خواندن فرار نکنیم؟ در ادامه این پادزهرها را به شما معرفی می‌کنم.

تکنیک‌های درمان اهمال کاری تحصیلی

اهمال کاری در درس این روزها گریبان گیر دانشجویان و دانش‌آموزان زیادی شده است. اما نگران نباشید، به کمک یک سری راهکار می‌توانید تا حد زیادی مشکلتان را حل کنید. در ادامه این راهکارها را به شما معرفی خواهم کرد.

۱-    برنامه ریزی اصولی شما را از اهمال کاری تحصیلی دور می‌کند

زمانی که برنامه ریزی نداریم، ذهنمان پر از کار انجام نشده و درهم و برهم است. برخی افراد می‌گویند ما به طور ذهنی برنامه ریزی می‌کنیم. متاسفانه باید بگویم برنامه ریزی ذهنی کمکتان نخواهد کرد. باید حتما برنامه ریزی خود را روی کاغذ بیاورید.

زمانی که لیست کارهای انجام نشده‌ی خود را می‌نویسید، فشار و  بار روانی‌ای که مغزتان در حال متحمل شدن است را کمتر می‌کنید. با این کار مغزتان سامان می‌یابد و در نظرتان انجام دادن آن کارها ساده‌تر می‌گردد.

با یک برنامه ریزی اصولی می‌توانید اهمال کاری تحصیلی خود را کمتر کنید. اگر اصول برنامه ریزی را بلد نیستید، پیشنهاد می‌کنم مقاله ۷ تکنیک برنامه ریزی اصولی را مطالعه کنید، به کمک این مقاله می‌توانید اصول برنامه ریزی را یاد بگیرید و خودتان برای خودتان برنامه ریزی کنید.

۲-    مدیریت درست زمان از اهمال کاری در درس جلوگیری می‌کند

از آن جایی که در مدارس و دانشگاه‌ها اصول مدیریت زمان را به ما یاد نمی‌دهند، اکثرمان نمی‌دانیم باید چگونه از زمانمان استفاده کنیم. اگر با افرادی که عادت دارند دقیقه نودی درس بخوانند و دچار اهمال کاری تحصیلی هستند، صحبت کنید و بپرسید که چرا زودتر مطالعه را شروع نکردند! اکثرشان خواهند گفت چون وقت نداشتم!

نکته جالب قضیه اینجاست که اگر چند روز آن‌ها زیر نظر بگیرید می‌بینید که کلی زمان دارند و کلی هم وقت خالی دارند. مشکل این افراد این است که مدیریت زمان را بلد نیستند. با چند نکته ساده می‌توانید از زمانتان بهینه استفاده کنید و دچار کمبود وقت نشوید. اگر دوست دارید این تکنیک‌ها را یاد بگیرید مقاله مدیریت زمان را مطالعه کنید.

۳-    استراحت به موقع مانع از اهمال کاری در درس می‌شود

گاهی آن قدر درگیر کار و درس می‌شویم که یادمان می‌رود استراحت کنیم. برخی دانش آموزان و دانشجویان عادت دارند کتاب درسیشان را بردارند، مطالعه را شروع کنند و تا زمانی که کل مباحث را به اتمام نرسانده‌اند از جایشان تکان نخورند.

مطالعه بدون استراحت خیلی سریع مخزن انرژی شما را خالی می‌کند و از درس خواندن دل‌زده می‌شوید. ۴ الی ۵ ساعت درس خواندن به صورت مداوم دست کمی از شکنجه ندارد! اگر چند روز به این شیوه درس بخوانید پس از مدتی دیگر حاضر نیستید حتی یک ساعت را هم به درستان اختصاص بدهید و به همین راحتی به اهمال کاری در درس دچار می‌شوید.

برای اینکه دچار این مشکل نشوید باید حتما استراحت و تفریح را، هر چند کوتاه، در برنامه خود قرار دهید. البته استراحت کردن تیز اصولی دارد که باید یاد بگیرید. حتما مقاله استراحت اصولی را مطالعه کنید.

۴-    برای درمان اهمال کاری تحصیلی کارهای سخت را ابتدا انجام دهید

فرض کنید در فرجه امتحاناتتان قرار دارید. یک هفته فرصت دارید و پس از پایان فرجه‌ها باید ۳ تا امتحان بدهید. یکی از این دروس برایتان خیلی سخت است اما دوتای دیگر را تا حدودی بلدید. در چنین شرایطی چطور از این یک هفته فرجه استفاده می‌کنید؟

عقل سلیم حکم می‌کند بیشتر زمانمان را به درسی اختصاص دهیم که برایمان سخت‌تر است. اما افرادی که دچار اهمال کاری تحصیلی هستند دقیقا از خواندن همان درس فرار می‌کنند و خواندن آن را مدام به عقب میندازند.

جالب است بدانید که هر چه خواندنش را به عقب‌تر میندازند، این کار برایشان سخت‌تر از قبل می‌شود. چرا که هر روزی که می‌گذرد زمانشان کمتر می‌شود و حالا استرس و اضطراب کمبود وقت را نیز دارند و بیش از پیش از مطالعه وحشت زده هستند.

اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید ابتدا به سراغ کار سخت‌تر بروید و به اصطلاح، اول قورباغه‌تان را قورت بدهید. (پیشنهاد می‌کنم کتاب قورباغه‌ات را قورت بده را حتما مطالعه کنید) زمانی که کاری که از همه برایتان دشوارتر است، آن را اول از همه انجام دهید. با این کار آن قدر حس آرامش و اطمینان پیدا می‌کنید که باقی کارها را خیلی راحت‌تر و سریع‌تر به پایان می‌رسانید.

چرا که دیگر خبری از آن استرس و اضطراب کمبود وقت نیست و با تمرکز بیشتری می‌توانید مطالعه کنید. در نهایت نتیجه بهتری می‌گیرید و اگر هم در جایی به مشکل برخورد کنید فرصت آن را دارید تا از کسی کمک بخواهید.

۵-    ترس از شکست شما را دچار اهمال کاری تحصیلی می‌کند

حتما دیدید که برخی افراد بخاطر ضعفی که در دروس دارند، احساس می‌کنند هر چقدر درس بخوانند بی‌فایده است. آن‌ها فکر می‌کنند هر چقدر هم که مطالعه کنند باز هم چیزی نمی‌فهمند و نمره‌ی خوبی در امتحانات نخواهند گرفت. چنین افرادی معمولا ترجیح می‌دهند کلا درس نخوانند تا اینکه بخوانند و نمره کمی بگیرند.

در حقیقت با این کار می‌خواهند احساس عذاب وجدان نداشته باشند و بعدا با خودشان بگویند: من خودم نخواستم که درس بخوانم و می‌دانستم امکان دارد چنین نتیجه‌ای بگیرم… پس نیازی نیست بابت نمره کمی که گرفتم خیلی ناراحت باشم!

برای این افراد توصیه‌ای دارم… وقتی درسی برایتان سخت و پیچیده است، مرور و مطالعه آن را به تاخیر نیندازید و در طول ترم آن را بخوانید. همچنین سعی کنید با کمک گرفتن از افرادی که در آن درس مهارت دارند، چه به صورت حضوری و چه مجازی، ایرادات خود را رفع کنید.

اما اگر به هر دلیلی تا شب امتحان نتوانستید کارهایی که بالا گفتم را انجام دهید، ناامید نشوید و باز هم مطالعه کنید. نه برای گرفتن نمره کامل… بلکه برای اینکه برگه امتحانیتان را سفید نگذارید. در حقیقت شما باید بدترین شرایط را تصور کنید که هیچ چیزی نمی‌دانید و قرار است برگه خود را خالی بگذارید و صفر بگیرید. حال با این چند ساعت مطالعه قرار است چیزهایی یاد بگیرید که برگه امتحان خالی نماند.

این تکنیک ققط مخصوص شب امتحان نیست. همین تکنیک را می‌توانید در تایم فرجه قبل از امتحان و یا ماه‌های قبل از امتحان انجام دهید. به کمک این راهکار ترس از شکست مانع تلاش شما نمی‌شود. با این کار وادار به تلاش می‌شوید بدون آن که حس بدی نسبت به نتیجه داشته باشید و قطعا نتیجه بهتری هم خواهید گرفت.

۶-    تکنیک‌های یادگیری و مطالعه موثر را یاد بگیرید

گاهی اوقات چون روش‌های مطالعه را بلد نیستیم، نمی‌توانیم دروس را به راحتی یاد بگیریم و همین موضوع باعث فرار از درس و اهمال کاری تحصیلی ما می‌شود. در صورتی که اگر ببینیم به راحتی می‌توانیم چیزی که مطالعه می‌کنیم را یاد بگیریم، اشتیاقی بیشتری هم برای مطالعه داریم.

تکنیک‌هایی وجود دارند که کمک می‌کنند مطالعه موثرتری داشته باشیم و سرعت یادگیری را بالاتر ببریم. مقاله مطالعه و یادگیری موثر را مطالعه کنید و از تکنیک‌هایی که در این مقاله معرفی کردیم استفاده کنید.

تندخوانی هم می‌تواند روی سرعت مطالعه شما تاثیر بگذارد و علاقه شما به مطالعه را بالاتر ببرد. اگر کندخوان هستید، حتما مقاله تندخوانی را مطالعه کنید و از این تکنیک استفاده کنید تا مشکل اهمال کاری درسیتان بهبود یابد.

۷-    کمال گرایی را کنار بگذارید تا از اهمال کاری در درس رهایی یابید

نمی‌دانم تا چه اندازه با کمال گرایی آشنا هستید. افراد کمال گرا عادت دارند همه چیز را تمام و کمال بخواهند. آن‌ها ممکن است حتی برای درس خواندن نیز این روحیه را داشته باشند. بگذارید چند مثال بزنم تا بهتر متوجه منظورم شوید.

فرض کنید من شخصی کمال گرا هستم و باید برای امتحانی که سه روز آینده دارم درس بخوانم، ولی چون دو صفحه آخر جزوه را ننوشته‌ام نمی‌توانم چیزی بخوانم! تمام فکر و ذکر من این است که آن دو صفحه را از هم کلاسی‌هایم بگیرم، جزوه را کامل کنم و بعد شروع به درس خواندن کنم. با اینکار کلی از زمانم را از دست خواهم داد.

همچنین تصور کنید می‌خواهم ساعت ۹ صبح مطالعه کنم. تا به خودم می‌آیم می‌بینم ساعت ۹و ۱۳ دقیقه شده! مطالعه را شروع نمی‌کنم… چرا؟ چون ساعت رند نیست!! پس تا زمانی که ساعت رند شود صبر می‌کنم…
حال فرض کنید کمال گرایی من شدید باشد و حتی نسبت به شرایط آب و هوا و تجهیزات اتاق مطالعه هم حساس باشم و تا همه شرایط را کاملا عالی نبینم نتوانم مطالعه کنم… خیلی بد می‌شود مگر نه؟ اگر همین طور به پیش بروم محال است بتوانم حتی یک خط از دروسم را مطالعه کنم.
بنابراین نباید انتظار داشته باشید همه شرایط عالی و ایده‌آل باشد که شما درس بخوانید. باید یاد بگیرید در شرایط سخت هم مطالعه کنید و به درس‌هایتان برسید. برخی افراد به خاطر همین کمال گرایی دچار اهمال کاری تحصیلی می‌شوند. پیشنهاد می‌کنم حتما مقاله کمال گرایی را مطالعه کنید و تلاش کنید مشکل کمال گراییتان را حل کنید.

۸-    برای درمان اهمال کاری تحصیلی هدفگذاری کوتاه مدت داشته باشید

هدفگذاری اهمیت زیادی دارد. زمانی که هدف داریم برنامه ریزی بهتری داریم و کمتر از انجام مسئولیت‌هایمان فرار می‌کنیم. چرا که می‌دانیم اگر طبق برنامه‌مان به پیش نرویم باید با اهدافمان خداحافظی کنیم. اما این نکته را به یاد داشته باشید درست است که هدفگذاری بلند مدت اهمیت بالایی دارد، اما نباید از اهمیت هدفگذاری کوتاه مدت غافل شد!

ما زمانی که پیشرفت خود را ببینیم تمایل بیشتری برای ادامه مسیر داریم و کمتر خسته می‌شویم. از آن جایی که زمان زیادی نیاز است تا به اهداف بلند مدت برسیم، ممکن است متوجه پیشرفت‌های کوچک خود نشویم. اما چون زمان رسیدن به اهداف کوتاه مدت کمتر است و زودتر نتیجه را می‌بینیم، بهتر می‌توانیم مسیر رشد خود را درک کنیم.

در مسیر تحصیل نیز اهداف کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدتتان را تعیین کرده و حتما آن‌ها را در دفترتان یادداشت نمایید. اگر در هدفگذاری مشکل دارید با خواندن مقاله صفر تا صد هدفگذاری می‌توانید اصول آن را یاد بگیرید.

۹-    انگیزه خود را بالا ببرید تا اهمال کاری تحصیلی را درمان کنید

یکی از دلایلی که به اهمال کاری درسی دچار می‌شویم، بی انگیزگی و بی علاقگی به درس است. باز هم پای نظام آموزشی غلط و فرهنگ جامعه به میان می‌آید که نتوانسته به درستی دانش آموزان و دانشجویان را استعدادیابی کند. همین موضوع باعث شده است خیلی از افراد در رشته‌هایی مشغول به تحصیل باشند که علاقه‌ای به آن ندارند. این بی علاقگی باعث بی انگیزگی و  در نهایت اهمال کاری درسی در خیلی از افراد می‌شود.

برای اینکه این مشکل را حل کنید چند راهکار به شما می‌دهم:

• اگر شرایطش را دارید تغییر رشته بدهید و در رشته مورد علاقتان به تحصیل ادامه دهید. گمان نکنید دیر شده است، اجرایی کردن این تصمیم امروز، بهتر از فرداست.
• اگر نمی‌توانید به هر دلیلی تغییر رشته بدهید، باید دلایلی برای برای تحصیل در رشته‌تان پیدا کنید. فرقی نمی‌کند دلیلتان چیست، همه آن‌ها را یادداشت کنید تا در زمان بی انگیزگی با مرور کردنشان دوباره انگیزه بگیرید.
• پیشنهاد دیگری هم دارم. برای خودتان پارتنر درسی پیدا کنید. معمولا همه ما وقتی بدانیم در مسیری تنها نیستیم و افراد دیگری وجود دارند که پا به پای ما در حال تلاش هستند، راحت‌تر می‌توانیم به مسیر ادامه دهیم.

۱۰-    برای درمان اهمال کاری تحصیلی کارهایتان را بخش بندی کنید

گاهی اوقات فکر کردن به بزرگی و حجم یک فعالیت ما را از انجام آن فراری می‌دهد. در اهمال کاری تحصیلی نیز خیلی با این مشکل مواجه می‌شویم. زمانی که درسی برایمان سخت است یا حجم زیادی دارد، دلمان نمی‌خواهد آن را بخوانیم و مدام آن را پشت گوش میندازیم. راه حل این مشکل چیست؟

کافیست دروستان را بخش بندی کنید. مثلا اگر قرار است ۵ فصل فیزیک بخوانید. ابتدا بررسی کنید که کدام فصل‌ها را قبلا مرور کرده‌اید و نسبتا برایتان راحتتر است. سپس مدت زمان مورد نیاز برای مطالعه هر بخش را تخمین بزنید و با توجه به زمانی که دارید ساعات مطالعه هر فصل را مشخص کنید.

با بخش بندی و خرد کردن کارهای نسبتا سخت، می‌توانید آن‌ها را برای مغزتان کوچکتر جلوه دهید و احساس می‌کنید مطالعه کردن آن بخش‌ها برایتان راحت‌تر از قبل شده است.

۱۱-    قانون ۵ ثانیه شما را از اهمال کاری تحصیلی نجات می‌دهد

یکی از دلایلی که دچار اهمال کاری تحصیلی می‌شویم، بهانه تراشی است. مثلا قرار است ریاضی بخوانیم. با خود می‌گوییم هنوز ۳ روز وقت دارم… یا مثلا می‌گوییم من هیچ وقت ریاضی را نفهمیدم پس خواندن و نخواندن آن برایم تفاوت چندانی ندارد…

خلاصه اینکه به جای آن که برویم و ریاضی خواندن را شروع کنیم مدام به این فکر می‌کنیم که چطور می‌توانیم از خواندنش فرار کنیم. برای حل مشکل باید از قانون ۵ ثانیه استفاده کنیم. از عدد ۵ تا ۱ به صورت معکوس بشمریم و بدون آن که به چیزی فکر کنیم، شروع به خواندن کنیم.

با اینکار ما به ذهنمان فرصتی برای بهانه تراشی نمی‌دهیم. این تکنیک را حتما امتحان کنید، مطمعن باشید که نتیجه می‌گیرید.

جمع بندی

در این مقاله با روش‌های درمان اهمال کاری تحصیلی آشنا شدید. دقت داشته باشید که اهمال کاری برای درصد زیادی از مردم اتفاق میفتد، پس اگر شما نیز به آن دچار هستید نگران نباشید. تنها کافی است به نکاتی که در مقاله ذکر کردیم توجه کرده و آن‌ها را انجام دهید.

اگر احساس می‌کنید اهمال کاریتان شدید است و با راهکارهای بالا نتوانستید مشکلتان را حل کنید، می‌توانید با یک روانشناس مشکلتان را در میان بگذارید و به طور تخصصی به حل مشکل بپردازید.

در ضمن مقالات دیگری در رابطه با اهمال کاری روی سایت قرار داده‌ایم، اگر به این موضوع علاقمند هستید حتما دو مقاله اهمال کاری چیست و درمان اهمال کاری  را نیز مطالعه کنید.

بنظرتان چرا دچار اهمال کاری درسی شده‌اید؟ بنظرتان کدام راهکارها برایتان موثر خواهند بود؟

 

به قلم: فهیمه بصیرت