هدف گذاری به روش اسمارت (SMART) | آیا هدف گذاری اسمارت همیشه مفید است؟

بیایید با سارا آشنا شویم.

سارا یک گرافیست است. او در حال حاضر در یک شرکت، کار تولید محتوای گرافیکی انجام می دهد. سارا از سال گذشته قصد داشت درآمدش را افزایش دهد. او در این راستا به روش های زیادی روی آورد، ولی هیچکدام نتیجه دلخواهش را نداشت و همه را نصفه نیمه رها کرد؛ چرا که طبق یک هدف دقیق و زمان‌بندی شده نبودند.

این بار سارا قصد دارد از روش اسمارت (SMART) برای هدف گذاری اش استفاده کند.

اگر شما هم مانند سارا مدت هاست هدفی که تعیین می کنید نتیجه ی مورد انتظارتان را ندارد، با ما همراه باشید.

 

چرا هدف گذاری مهم است؟

شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که اصلا چرا به هدف نیاز داریم؟

مگر زندگی بدون هدف نمی گذرد؟

باید بگویم که بله، زندگی بدون هدف هم می گذرد اما فرق زیادی است بین بوته ی سرگردانی که به هر جهتی باد بوزد روانه می شود و درخت بیدی که با قوی ترین بادها هم نمی‌لرزد و تنها جهت حرکتش رشد به سمت بالاست.

هدف هم به همین ترتیب مسیر زندگی ما را مشخص می کند و به آن جهت می دهد. اگر هدف نداشته باشیم یا هدفمان مشخص نباشد، احتمال اهمالکاری در ما افزایش می‌یابد.

برای اینکه بیشتر با هدف گذاری و اهمیت آن آشنا شوید توصیه می کنم به این مقاله مراجعه کنید.

 

چرا به هدفمان نمی‌رسیم؟

دلایل زیادی وجود دارد که باعث می شود به اهدافی که مشخص کرده ایم نرسیم. شاید اهدافمان به اندازه کافی واضح نیستند. یا اینکه قابل دستیابی نیستند و فقط در حد یک رویا می توانیم به آنها بپردازیم. یا اصلا مدت زمانی که طی آن به هدف خود برسیم را مشخص نکرده ایم.

همه این موارد ما را ناامید و دلسرد می کند و باعث می شود که دست از تلاش در راه هدف خود برداریم. یا مهم تر از همه اینکه درگیر اهمال کاری شویم. چرا؟ چون راه مشخصی نداریم. چون نمی دانیم قرار است به کجا برسیم. نمی توانیم برنامه ریزی کنیم یا اصلا نمی دانیم چه برنامه ای بریزیم.

در این لحظه است که هدف گذاری به روش اسمارت مانند کورسوی امیدی، به کمک ما می آید.

هدف گذاری اسمارت (SMART) چیست؟

هدف گذاری SMART یعنی هدف باید مشخص (Specific)، قابل اندازه گیری (Measurable)، دست‌یافتنی (Achievable)، مناسب (Relevant) و محدود به زمان (Time-Bound) باشد.

این پارامترها به شما کمک می کند تا مطمئن شوید اهدافتان در یک بازه زمانی مشخص، قابل دستیابی هستند یا نه.

به عنوان مثال شخصی هدفش این است که تا ماه آینده درآمدش دو برابر شود یا فرد دیگری می خواهد در عرض ۶ ماه به سطح پیشرفته در زبان انگلیسی برسد.

این افراد با استفاده از روش اسمارت در هدف گذاری خود متوجه می شوند که در مدت زمان تعیین شده می توانند به هدفشان برسند یا خیر.

 

چگونه یک هدف اسمارت بنویسیم؟

حالا که فهمیدیم هدف اسمارت دقیقا چیست و چه ویژگی هایی دارد، وقت آن است که قدم به قدم هدف خود را به یک هدف اسمارت تبدیل کنیم.

مشخص بودن (Specific)

هدف ما باید کاملا شفاف و واضح بیان شود و جای هیچگونه ابهامی نباشد. همچنین باید بدانیم که قرار است چه کارهایی در راستای هدفمان انجام بدهیم.

یک هدف دقیق به این سوالات پاسخ می دهد.

• چه کارهایی لازم است انجام شود؟
• کارها کجا و چطور قرار است صورت بگیرد؟
• چه کسانی برای رسیدن به هدف درگیر می شوند؟

فکر کردن به این سوالات به شما کمک می کند که هدف خود را تعریف کنید و آن را بیشتر بشناسید.

داستان سارا که در ابتدا گفته شد را به یاد دارید؟

او هدف خود را اینگونه واضح تر کرده است:

“با گرفتن پروژه های متوسط از سایت های فریلنسری، ساخت کمپین سفارش‌گیری در شبکه های اجتماعی و راه اندازی سایت شخصی‌ام، درآمدم را بیشتر کنم.”

قابل اندازه گیری (Measurable)

هدف قابل اندازه گیری یعنی اینکه معیاری برای پیشرفت خود در نظر بگیریم و هدف گذاری به صورت کمی و عددی انجام شود.

برای مثال اینکه بگوییم «می خواهم ورزش کنم» هدفی نیست که قابل اندازه گیری باشد. درستش این است که بگوییم «۵ روز در هفته برای یک ساعت ورزش ایروبیک را انجام می دهم تا اینکه دو کیلو کاهش وزن پیدا کنم».

حالا سارا باید معیاری تعریف کند تا بتواند پیشرفت خود را در مسیر هدفش ارزیابی کند.

“با گرفتن ۳ پروژه متوسط از سایت های فریلنسری که درآمد هرکدام ۲-۴ تومان است، ساخت کمپین سفارش‌گیری در دو شبکه اجتماعی اینستاگرام و لینکدین و راه اندازی سایت شخصی‌ام، درآمدم را دو برابر می کنم.”

 دست یافتنی (Achievable)

افرادی هستند که در ابتدای مسیر هدف گذاریشان هیجان زده می شوند و اهداف بزرگی را برای مدت زمان کم در نظر می گیرند. برای مثال پارسا که در حال حاضر درآمد ماهانه اش ۱۰ تومان است، هدفش این است که تا ماه بعد به درآمد بالای ۱۰۰ تومان برسد.

یا مریم که با ورزش و رژیم آشنایی ندارد، تصمیم دارد تا ۲ ماه آینده ۲۰ کیلوگرم وزن کم کند.

مشخص است که رسیدن به اینگونه اهداف برای این افراد، ممکن نیست و فقط باعث دلسردی خواهد شد.

یک هدف واقع بینانه همزمان با اینکه توانایی فرد را تقویت می کند و باعث پیشرفتش می شود، باید ایجاد انگیزه کند.

مثلا پارسا بهتر است هدفش این باشد که درآمد فعلی اش تا ماه بعد ۲۵% افزایش پیدا کند.

یا مریم تصمیم بگیرد تا ۲ ماه آینده به جای ۲۰ کیلو، ۴ کیلو وزن کم کند.

احتمال دسترسی به همچین اهدافی بیشتر است و علاوه بر اینکه فرد را ناامید نمی کند بلکه در او انگیزه ایجاد می کند.

سارا متوجه شد هر کدام از مواردی که برای دستیابی به هدفش در نظر گرفته سنگین هستند و به تمرکز زیادی نیاز دارند. به همین دلیل تصمیم گرفت راه‌اندازی سایت شخصی‌اش را فعلا از لیست کارها حذف کند و روی دو کار دیگر تمرکز کند.

“با گرفتن ۳ پروژه متوسط از سایت های فریلنسری که درآمد هرکدام ۲-۴ تومان است، و ساخت کمپین سفارش‌گیری در دو شبکه اجتماعی اینستاگرام و لینکدین درآمدم را دو برابر می کنم”

مناسب بودن (Relevant)

در این مرحله باید به صورت کلی‌تر به هدف خود نگاه کنید. به این فکر کنید که اصلا چرا این هدف را انتخاب کرده‌‌اید؟

آیا این هدف واقعا به دغدغه های خودتان مربوط است یا فرد دیگری به صورت مسقیم یا غیرمستقیم آن را برایتان تعیین کرده است؟

فرض کنید در شبکه های اجتماعی و دنیای واقعی می شنوید که فلان حوزه پردرآمد است. شما هم با اینکه چنین کاری تخصص و هدفتان نیست، تحت تاثیر دیگران تصمیم می گیرید آن را شروع کنید.

از آنجایی که احتمالا با هدف پول پارو کردن وارد حوزه شده اید پس از مدتی متوجه می شوید آنقدرها هم وضعیت گل و بلبل نیست!

و اینگونه از ادامه راه صرف نظر می کنید؛ چرا که این حوزه هدف مناسبی برای شما نبوده است و فقط براساس یک سری گفته ها و شنیده ها واردش شدید.

اکنون سارا باید دلایل انتخاب هدفش را بنویسد تا برایش روشن شود که این هدف مناسبی برایش است یا نه.

” من می خواهم با گرفتن ۳ پروژه متوسط از سایت های فریلنسری که درآمد هرکدام ۲-۴ تومان است، و ساخت کمپین سفارش‌گیری در دو شبکه اجتماعی اینستاگرام و لینکدین درآمدم را دو برابر کنم.

چرا درآمدم را بیشتر کنم؟

• تا بتوانم کسب و کارم را راه بیندازم و محل کار خود را داشته باشم.
• ماشین مورد علاقه ام را بخرم.
• به کشوری که همیشه دوست داشتم سفر کنم.”

محدود به زمان (Time-bound)

باید مشخص کنید تا چه زمانی وقت دارید که به هدفتان برسید. قطعا وقتی در مسیر رسیدن به هدفتان نقطه پایانی در نظر بگیرید، خیلی راحت‌تر در آن قدم برمی‌دارید؛ چون می‌دانید که قرار نیست تا ابد ادامه داشته باشد و بالاخره یک جایی به هدفتان می رسید و تمام می شود.

مثلا اگر هدف شما این است که روزی یک ساعت انگلیسی کار کنید یا اینکه فروشتان را ۲ برابر کنید، از خودتان بپرسید که تا چه زمانی می خواهید به این هدف برسید؟

 

تا ۲ ماه بعد؟

۸ ماه بعد؟

یک سال بعد؟

سارا در آخر با تعیین تاریخی دقیق، هدف گذاری اسمارت خود را کامل کرد.

” با گرفتن ۳ پروژه متوسط از سایت های فریلنسری که درآمد هرکدام ۲-۴ تومان است، و ساخت کمپین سفارش‌گیری در دو شبکه اجتماعی اینستاگرام و لینکدین درآمدم را تا ۱۰ خرداد ۱۴۰۳ دو برابر کنم. چرا؟ تا بتوانم با افزایش درآمدم کسب و کار خود را راه بیندازم و محل کار خودم را داشته باشم، ماشین مورد علاقه ام را بخرم و به سفری که همیشه دوست داشتم بروم”

هدف اولیه سارا که افزایش درآمد بود یک هدف کلی با ابهامات زیاد بود، اما هدف اسمارت او همانطور که میبیند کاملا جزئی و مفهوم است.

حالا شما بگویید که آیا سارا به هدف اولیه خود بیشتر پایبند می ماند یا هدفی که به روش اسمارت نوشته است؟

آیا هدف گذاری اسمارت (SMART) همیشه مفید است؟

 همانطور که تا الان فهمیدید، اسمارت روشی مفید و کاربردی برای تعریف و تنظیم اهداف است، اما نه برای همه شرایط!

در این قسمت برخی از کم و کاستی های این نوع هدف گذاری را بیان می کنم.

اسمارت به اهداف بلند مدت توجه دارد

یکی از ایرادات هدف گذاری اسمارت این است که توجه فرد را بیشتر به هدف اصلی و بلندمدت جلب می کند و از اهداف کوتاه مدت غافل می شود. یعنی با استفاده از این روش ما نمی توانیم گام هایی که لازم است برای رسیدن به هدف نهایی خود برداریم، مشخص کنیم. فقط می توانیم هدف کلی خود را به صورت جزئی تر بیان کنیم.

همه اهداف قابل اندازه گیری نیستند

این نوع هدف گذاری بر اهداف قابل اندازه گیری تاکید دارد، اما واقعیت این است که ما اهدافی هم داریم که قابل اندازه گیری نیستند. مثلا کسی که هدفش افزایش وزن است به راحتی می تواند برایش مقدار تعیین کند؛ ولی هدفی مثل افزایش خودشناسی و یا افزایش کار گروهی به تنهایی قابل اندازه گیری نیست.

البته عقیده من این است که اینگونه اهداف هم می‌توان به گونه ای در نظر گرفت که قابل اندازه گیری باشند.

مثلا شاید نتوانیم به طور مستقیم افزایش خودشناسی را اندازه گیری کنیم، اما می توانیم در این راستا اقداماتی مانند خواندن مقالات و کتاب های خودشناسی یا گذراندن دوره های خودشناسی را در نظر بگیریم که قابل اندازه گیری هم هستند.

یا به جای افزایش کار گروهی، می‌توانیم بگوییم روزانه ۳۰ دقیقه با اعضای گروه درباره برنامه های کاری مشورت کنیم یا مسئولیت کارها را هر هفته بین تمام اعضا تقسیم کنیم. به این صورت علاوه بر اینکه در راستای افزایش کار گروهی هستیم، اهدافمان هم قابل اندازه گیری است.

 

چرا برنامه ریزی در هدف گذاری اهمیت دارد؟

اگر می خواهید قدم هایی که برای رسیدن به هدفتان تعیین کرده اید را یکی یکی طی کنید، لازم است برنامه ریزی را به عادات روزانه خود اضافه کنید.

یک برنامه ریزی منطقی و درست کمک می کند که هر چه سریع تر نتیجه دلخواهتان را بگیرید و کمتر انجام کارها را به تعویق بیندازید. مثلا اگر هدف شما کاهش وزن ۵ کیلو در یک ماه آینده است برنامه می ریزید که در این مدت کارهایی مانند مشاوره، تست، ورزش و… را انجام دهید.

برای یادگیری یک برنامه ریزی درست و اصولی که از لازمه های رسیدن به هدف است، پیشنهاد میکنم حتما سری به مقاله لینک شده بزنید.

بهترین راه برای یادگیری کامل هدف گذاری

اگر در حال حاضر هدفی ندارید باید بگویم که در خطر اهمال کاری و کمالگرایی هستید. نداشتن هدف باعث می شود که مدام کارهایتان را عقب بیندازید. به طوری که پس از چند ماه یا حتی چند سال به خودتان میایید و متوجه می شوید که قرار بود کار مورد نظر را مدت ها پیش تمام کنید. دلیلش هم این است که از همان ابتدا و یکبار برای همیشه هدف درستی را برای خود مشخص نکرده اید.

اما هنوز هم دیر نشده! می توانید همین امروز دست به کار شوید و یک هدف درست و حسابی برای خود تعیین کنید.

اتفاقا در دوره جرقه به صورت کامل و اصولی یاد میگیرید که چطور قدم به قدم هدف‌گذاری کنید و برای رسیدن به آن برنامه بریزید.

در این مسیر ۲۱ روزه در کنار شما هستیم تا بتوانید در مسیر اهدافتان قرار بگیرید و به آن‌ها برسید. بدون آنکه مسیر را رها کنید و یا در شروع کردن، دچار اهمال کاری شوید.

“دوره تمرین محور و کارگاهی جرقه”

 

کلام آخر

در این مقاله با هدف گذاری به روش اسمارت (SMART) آشنا شدید. فهمیدید که اسمارت چه ویژگی هایی دارد و چطور می توان یک هدف اسمارت نوشت. در آخر هم دوره تمرین محور جرقه را به عنوان راهکاری بی‌نظیر برای یادگیری یک هدف گذاری صحیح و اصولی معرفی کردیم.

اگر هنوز در تعیین هدف اولیه خود سردرگم هستید پیشنهاد می کنم با مراجعه به این مقاله رسالت خود را در زندگی پیدا کنید.

شما هدف خود را چگونه به روش اسمارت (SMART) تنظیم کرده اید؟ برایمان بنویسید.